Heeft u zich wel eens afgevraagd waar dat vandaan komt, dat people-planet profit verhaal? Ook wel kort PPP genoemd, of ’triple bottom line’. Het is het idee dat duurzaamheid bestaat uit een gelijkwaardige inbreng van grondstoffen en energie , als planeet bedoeld, sociale en culturele behoeften en wensen , zeg maar de mens centraal: de people, en economie, hoe wij de zaken allemaal regelen via geld, de profit. Want als er niets verdiend wordt werkt het ook niet. Is de gangbare opvatting. De drie zijn ook wel te verwoorden als ecologie, sociologie en economie. Het is een bijna heilige drie-eenheid in allerlei publicaties.
De eerste twee begrijp ik nog wel, de een levert en de ander consumeert , en daartussen hoort een balans te zijn. Zie daarvoor oa een eerdere blog over de Brundtland definitie [1] . Maar waar komt die P van Profit vandaan?
Met Profit is een financiële economie bedoeld, zoals die in westerse geïndustrialiseerde landen wordt gehanteerd. Het moet geld opleveren, anders kan het niet. Direct, voor de verkoper van iets, en indirect : want de koper moet een afzienbare terugverdientijd krijgen, anders koopt ie niet.
Dat gaat er van uit dat ons financieel economisch systeem een gegeven is. Maar als iets dat niet is, is het wel onze geld-economie. Dat is in feite niets meer dan een afspraak hoe wij met geld omgaan. Tot zon 400 jaar geleden had geld geen eigen waarde, het werd door ruilen vastgesteld: De waarde werd steeds feitelijk getoetst aan die van de goederen. Dat veranderde rond 1602, met de komst van de beurs van Berlage in Amsterdam. Dat was de eerste geldbeurs ter wereld. Tot dan toe bestonden er wel beurzen maar alleen voor goederen. Maar we werden rijker en rijker , dankzij handel, vooral door koloniseren en slavenhandel, en we moesten wat met al dat geld. En met de eerste geldbeurs werd geld zelf het onderwerp van handel. Daar is de grondslag gelegd voor het kapitalisme, zoals we dat nu kennen, en die ons in de problemen heeft gebracht . Maar laat het duidelijk zijn: het is een geheel artificiële markt. Zo worden rentes worden volkomen subjectief vastgesteld, en geld naar behoefte gedrukt, om de markt naar meer geld te stimuleren. Was er vroeger nog goud als (nep) standaard, inmiddels is geld nergens meer op gebaseerd. Behalve het collectieve pogen het systeem overeind te houden, want anders worden de vermogenden niet vermogender. Waar heeft dat toe geleid? Het werd verwoord door een rapport van Oxfam voor de klimaat conferentie, waarin het ‘ vermogen’ van mensen werd berekend.[2] Dan blijkt:
– De 62 rijkste mensen ter wereld bezitten net zoveel geld als de armste helft van de wereld
– 1 % van alle mensen heeft net zoveel als de overige 99 %
– de helft van de welvaartsgroei sinds 2000 is gegaan naar de rijkste 1 %
Onwaarschijnlijk maar waar. Met andere woorden : het is een achterhaald middeleeuws systeem, dat door mensen bedacht is en door mensen veranderd kan ( en moet) worden. Er is geen enkele serieuze grond voor dat dat als gelijkwaardig wordt verdedigd in zon triple bottom line. Dat heeft uitsluitend met belangen te maken, niets meet duurzaamheid of sociale samenleving. Het is zelfs andersom, het werkt die ander twee P’s tegen: Neem alleen al het BNP, dat stijgt als er slecht werk wordt geleverd: want dan is er meer onderhoud of vervanging nodig. Niet alleen voor een gebouw natuurlijk. Lees Naomi Klein, The Shock doctrine, en leer hoe het mede creeren van revolutie in Zuid Amerikaanse staten het BNP van de VS opkrikte.[3] Of de oorlog in Irak en Afghanistan, die allerlei private partijen werk bood, ite ind e laatste plaats de wapen industrie . ( creer) falen = werk. Het BNP en de Profit stijgen, en de Planet ‘daalt’ (voorraden, kwaliteit).
Profit met andere woorden hoort niet thuis in dat rijtje van PPP: het is slechts een middel om de balans tussen planet en people te realiseren. Liefst nog gelijk verdeeld over alle people. De planet levert, en de people moeten zich aanpassen aan wat die planet kan leveren, ( ook welbekend als de “Carrying capacity” van de aarde) en als die people zich blijven vermeerderen, dan wordt die spoeling ook nog eens minder.
De financiële economie is daarin faciliterend, met ander worden moet worden aangepast om die andere twee te faciliteren. En is geen zelfstandige eigenheid, laat staan gelijkwaardig. Natuurlijk, u, als individu, hebt daar morgen niets aan, u wordt om geld gevraagd, en waarschijnlijk ook nog om meer geld als iets duurzaam of biologisch is. (sic) En u wordt voortdurend financieel uitgekleed , daartoe geraffineerd verleid door de “marketing” die precies weet hoe u erin trapt. Dat is momenteel hun voornaamste reden van bestaan, geld verzamelen. Drinkt u nog flessenwater? Een van de best geslaagde trucs van financiële marketing. Tot voor kort dan. Want een Canadees heeft nu een bloeiende handel in lucht. Berglucht, in spuitbussen voor mensen in steden met veel smog problemen. Ze gaan grif van de hand, en dit is geen Nep nieuws…. [4]
Of in mijn sector , de gebouwde omgeving , is het de World en US Green Building Council, die boodschappen verkondigt als: ‘Sustainability is profitable, profitability is sustainability’, of zelfs ‘Capitalism is the solution to climate change’. Ze gebruiken de crises en behoefte aan een meer duurzame samenleving om onbeschaamd meer gebouwen te verkopen, die groen verklaard zijn met hun eigen ontwikkeld subjectieve punten systeem. Het is ziek , misleidend en misselijk makend. [5]
Als het om duurzaamheid gaat : vergeet geld, en alles wat met geld gemeten wordt. Met het huidige systeem, kun je stellen, dat als er aan te verdienen valt, is het in vrijwel alle gevallen niet duurzaam , (volhoudbaar) want dan zijn er ergens bronnen geplunderd , volken geofferd , of is er gesjoemeld, met herkomst, systeemgrenzen, productie, of software.
De economische theorie gaat uit van arbeid en kapitaal als input, er is niet eens een serieuze rol voor bronnen ingeruimd. Iets waarover bijvoorbeeld Robert Ayres als fysicus wel de mogelijkheden heeft verkend, met opvallende resultaten: ineens konden zaken verklaard worden waar economen al decennia mee worstelen… Zie boek en recensie [6][7]
Overigens, ook arbeid wordt in ons economisch systeem langzaam uitgeschakeld als produktiefactor, want onbetrouwbaar, en dus rest straks alleen nog “kapitaal” als input voor economie. Kapitaal om kapitaal te verwerven, voorbijgaand aan iedere fysische werkelijkheid, van mensen en bronnen. Dus Laat u niet misleiden: Het gaat om People en Planet, profit heeft daar niks mee van doen. Althans financieel profit. Jaren geleden heeft Cees Duijvesteijn voorgesteld daar prosperity van te maken, als alternatief voor profit. Dat was al beter, als is dat meer een resultaat van die andere twee. Maar dat heeft het niet gehaald in het geweld dat rond profit wordt ingezet.
.
U bent gewaarschuwd.
.
[1] Niet mensen, maar bronnen: Brundtland 2.0, zie http://ronaldrovers.nl/?p=264
[2] Oxfam report : https://www.oxfam.org/en/pressroom/pressreleases/2016-01-18/62-people-own-same-half-world-reveals-oxfam-davos-report There is just last week a new version: https://www.oxfam.org/en/research/economy-99
[3] Naomi Klein, The Shock Doctrine, http://www.naomiklein.org/shock-doctrine
[4] http://edition.cnn.com/2015/12/15/asia/china-canadian-company-selling-clean-air/
[5] http://www.usgbc.org/articles/capitalism-solution-climate-change
[6] The economic growth engine , How energy and work drive material prosperity Ayres et all, en https://ruayres.wordpress.com/
[7] Boek recensie: http://www.sustainablebuilding.info/?page_id=6
