Het is toch wat met al die belangengroepen. Ze vechten voor hun zaak, dat is ze niet kwalijk te nemen, maar ze moeten geen onzin uitkramen. Dat begon al aan de klimaattfel, waar de meesten er vooral zaten om te zorgen dat er werk blijft. Er zat aan de bouwtafel bijvoorbeeld niemand die de optie niet-bouwen vertegenwoordigde. Want de (woning-) bouwopgave is helemaal niet zo groot, we willen gewoon allemaal groter en vrijer wonen. Als we een beetje aanschuiven is er niets aan de hand.
Ook die 1 miljoen mensen voor 2030 die in de bouwagenda staan kloppen niet: Volgens CBS zijn het er hoogstens 1 miljoen tot 2040. [1] Ik bedoel maar.
Cobouw gaf afgelopen weken ook weer twee opinies de ruimte, die ongefundeerd de zaken verdraaiden. Dat vergt een reactie.
Daarbij citeren die opinieerders natuurlijk graag de verkeerde bronnen. Zoals Philip van Nieuwenhuizen, voorzitter/directeur MKB Infra , onder de titel van klimaat gekte naar klimaatveiligheid, [1] . Hij voert de Elsevier clan op, die al lang hebben afgedaan als serieuze deelnemers aan het debat, ze verdraaien feiten , en gebruiken alleen wat in hun kraam te pas komt. Zijn stelling echter : weg met voorkomen van klimaatverandering, alles op aanpassen.
Goed , geen klimaatontkenner dus, maar Adaptatie-Adept, de AA’er. Niet voorkomen dus, We passen ons wel aan. Net zoals we dat doen met asielzoekers. Toch?
AA’ers willen ook wil investeren maar in andere dingen. Laat maar fout gaan, dan blijven we aan het werk, zal ik maar zeggen. En waar dacht meneer dat die kosten terecht komen? De kosten komen altijd bij de burger, is het niet langs commerciële weg ( neem e-autos) dan wel via de publieke weg: zoals wegaanpassingen , via overheid of gemeente belasting. Het is misleidend te denken dat de burger ergens niet voor hoeft op te draaien. Als bedrijven of overheid investeren komt dat ook in de prijs van producten of belastingen.
Maar goed adaptatie dus: Hij wil oa Groene daken en muren . Wat zijn dat? De plantjes die vroeger in volksbuurten in potten aan de muren hingen? En een kanariepietje om te waarschuwen als de lucht te vuil is? Lachwekkend. En water-doorlatende straten ? Hetzelfde laken en pak. Het water gaat straks niet eens meer weg, eerder zal het door diezelfde gaten naar boven komen…
Maar als je dan zo denkt, afwachten en adaptatie, dan zou ik Holland maar gelijk opgeven, en me terugtrekken op hoger land, verlaat de randstad, want het gaat miljarden kosten om het (tevergeefs) droog te houden. We hebben dan wel een tijdje mooi kunnen verdienen, dat wel.
ik ben het er overigens mee eens met dat we bijvoorbeeld ‘niet als gekken in elektrische auto’s moeten investeren’, maar om geheel andere redenen. Dat heeft te maken met de materiaal impact. We kunnen veel beter auto’s elektrisch ombouwen, zodat mijnheer nog 50 jaar in zijn huidige auto blijft rijden. Kwestie van onderhoud, reparatie en hergebruik, circulair en zo. Overigens, nog veel beter : alles naar openbaar vervoer, publieke massa deelsystemen. En dan liefst als monorail, zodat ze straks vanzelf onderwater gefundeerd zijn, maar boven zee niveau blijven functioneren.
Een week eerder was de beton industrie aan het woord. Beton is uiteraard de oplossing… Alleen klopte van de onderbouwing weinig. Mijn weerwoord werd helaas niet geplaatst, daarom hier nog maar een keer uitleggen:
14 November verscheen in Cobouw artikel over ‘bouwen dat niet zonder cement of beton kan’ [2] . Het begin van het artikel is nog to the point, maar als de vergelijking met hout langs komt, wordt het erg opportunistisch. De auteur haalt een Zweedse studie aan, en dat zou alle claims onderbouwen.
Zo’n studie is interessant, maar is er maar 1. Er is internationaal onderzoek, binnen de IEA dat specifiek gericht is op Embodied energy van gebouwen, waaraan zo’n 22 landen meedoen, ook Nederland. Momenteel loopt de zgn Annex 72, die de juiste berekeningen en afspraken verder uitdiept en vastlegt mbt life cycle energy, en dat is de opvolger van Annex 56, waarin meer dan 60 case studies zijn samengebracht mbt embodied energy en embodied carbon van gebouwen. Ik citeer uit het eindrapport:
Zelfs zonder evt negatieve emissies (CO2 vastgelegd in Hout) mee te nemen, is hout voor dragende constructies en afbouw bewezen het te prefereren alternatief te zijn , in vergelijking met ‘zware alternatieven” zoals beton. Vergelijkende case studies uit Zweden, Noorwegen, Korea, Denemarken en UK laten dit zien. [3]. Dus laat dat duidelijk zijn.
Het stuk in Cobouw maakt nog een aantal andere claims waar vraagtekens bij zijn te zetten. Zoals de aanname dat hout wordt verbrand. Dat is natuurlijk in het eigen voordeel geredeneerd van de beton industrie. Maar hout dient niet verbrand te worden, en hoeft dat ook niet. [4] Op vele plaatsen, zoals oa Troyes in Frankrijk, staan vakwerkhuizen al 500 jaar, geen enkele reden om die te verbranden. En als er al constructief hout bij sloop vrij komt, kan dat prima hergebruikt worden. Het RWS kantoor bij de sluis in Terneuzen, was al grotendeels van hergebruikt hout gemaakt, ( en scoorde lang als beste gebouw in Nederland met Greencalc) is (jammer genoeg) onlangs afgebroken , maar wel weer elders voor de tweede keer hergebruikt.
Verder is de aangehaalde studie in het Zweeds, mijn Zweeds is beperkt, , maar ik kon er wel uit opmaken dat voor zowel de houten als betonnen variant dezelfde beton fundering is aangehouden. Een van de grote voordelen van bouwen in het lichtere hout is nu juist dat significant op de fundering kan worden bespaard. Ook wapenings-staal kon ik niet terugvinden.
En andere claim betreft massa. Maar de invloed van massa op operationeel energiegebruik heeft ingeboet , bij zwaar geïsoleerde en luchtdicht afgewerkte gebouwen. Maar die massa is anders prima te verkrijgen met bijv. dikke leemstuc afwerkingen van houten constructie met een -biobased- isolatiemateriaal.
Duurzame materialen, zoals ik ook aantoon in het zojuist verschenen boek “ Gebroken Kringlopen” [5], en ik herhaal het nog maar eens, bestaan niet. ( duurzaam beton bestaat dus niet, net als overigens duurzaam hout niet bestaat) . Alleen duurzaam (in de betekenis van volhoudbaar) gebruik van materialen is relevant. Er is dus niks mis met beton, als materiaal, al kan het altijd beter, je moet het echter alleen gebruiken als de specifieke eigenschappen onmisbaar zijn, als het de meer-impact rechtvaardigt, en dat is voor de meeste gebouwen niet het geval. Die kunnen best zonder beton, zelfs beter.
Kortom, het was weer framen en misleiden wat de klok slaat. Zo gaat Wiebes er nooit uitkomen, terwijl het gevaar alsmaar toeneemt, en de kans om grote rampen te voorkomen afneemt. Wanneer laten laten mensen nu eens het algemeen belang ( dat ook hun belang is) voor gaan op het zogenaamde individuele belang, dat vaak bedrijfsbelang is en niet eens hun echte individuele belang?
[2] https://www.cobouw.nl/bouwbreed/blog/2018/11/bouwen-kan-niet-zonder-cement-en-beton-101266709
[3] IEA EBC Annex 57 publications: http://www.iea-ebc.org/projects/project?AnnexID=57
[4] http://ronaldrovers.nl/bio-energie-massa-moet-massa-blijven/
[5] Gebroken Kringlopen – naar een volhoudbaar gebruik van bronnen, uitgeverij Eburon.nl
