Komende weken zal ongetwijfeld de zwartepieten discussie weer opduiken. En die is relevant in meer opzichten dan al dan niet zwarte vegen. Die is zelfs relevant ivm Glasgow en ons klimaatprobleem…. Laat ik het eens proberen uit te werken.
Om te beginnen wil ik helder zijn: ik heb niks tegen zwartepieten of witte pieten of gele of die met roetvegen. Die omwenteling van uitsluitend zwartepieten naar gekleurde, is ingeven door het racisme debat, tenminste zo framen mensen dat. Maar dat consequent doortrekkend zou ik verwachten ook nu wel een deel echte zwarte pieten te zien, ik bedoel tussen die andere kleuren pieten: zeg maar zwarte zwartepieten… Een reflectie van de diversiteit in de maatschappij. Anders is het hele debat een farce natuurlijk. Het is pas echt racistisch als we alleen maar witte pieten met roetvegen hebben. Ik wil ook zwarte zwartepieten met roetvegen zien, of die dan met witte stucwerk vegen , of kalkverf veeg zwarte zwartepieten.
Maar dan nog iets anders dat steeds buiten de discussie valt. Zwarte piet was niet voor niets zwart: het gaat om de tegenstelling: je had de goedheiligman en de boeman. De een wit, de ander zwart als iets van buiten ( denk ook Yin en Yang) . Die de kinderen soms de stuipen op het lijf joeg. En je mee kon nemen naar Spanje. Dat had een functie, de wortel en de stok zeg maar. De roe in de schoen vinden. Dat gebeurde mij vroeger wel eens . Om diezelfde reden zou dus Sinterklaas in grote delen van Afrika zwart dienen te zijn, en zwartepiet dus wittepiet. Als de boeman van ver weg. Wat dan ook feitelijk nog eens zou kloppen. ( in tegenstelling tot hier, zwartepiet heeft ons nooit kwaad gedaan….)
Al met al is de sint-piet combi het perfecte voorbeeld van een gedragscampagne. Los van het zwart, die boeman functie is al lang verwaterd, mietjes als we zijn, dus zwarte piet is als zwarte piet volledig overbodig geworden. Dat is wat die voetbal hooligans gemist hebben, af en toe de roe!
Wat overblijft zijn alleen de ‘goedheilig’ man en zijn goed-mannen, ipv boemannen. Vandaar ook de aanpassing aan kleur van de goedmannen, om ze in beeld te houden, als strooi pieten die extra aanmoedigen om presentjes te kopen, die de ‘goedmannen’ zgn. uitdelen. Slechte zaken bestaan niet meer, zolang we maar kopen en consumeren. Over de rug van de kinderen.
In feite hebben we dat de laatste jaren en zeker onder corona dus nog een niveau verder gebracht en geïnstitutionaliseerd: Kijk naar de verlanglijstjes die op webwinkels worden ingevuld, en de georganiseerde pieten-bezorgdienst door gemeleerd gekleurde goedmannen, al noemen we ze nu zzp’ers…. Acrobaten op fietsen die de pakjes op de stoep droppen. Veelal met een (echt) kleurtje. Trek ze een maillot, pofbroek en pofmouwen aan, en ziedaar, de nieuw werkelijkheid, al pakjes strooiend. Alleen zijn het nu de volwassenen die in Sinterklaas geloven… Je vult een verlanglijstje in, en de dag erna ligt het in je schoen… “Hoor wie klopt daar kinderen, en je ziet nog net iemand wegrennen en een pakje tegen de deur aan staan”.
En de commercie wil je maar wat graag doen geloven dat het normaal is, dat het het hele jaar sinterklaas is: Er is een hele pseudowetenschap voor opgetuigd, economie, die geilen op de aanstaande “zero marginal cost of production”, bijvoorbeeld. Dus koop, koop koop. En dat is wat onze MinPres feitelijk bedoeld als ie in Glasgow : Action Action Action roept. Riep hij niet al vaker ‘koop autos’?
De van oorsprong sociale functie overgenomen door het kapitalisme. Zoals de hele sociale structuur is uitgehold. Kocht je vroeger schoenen als de oude niet meer te repareren waren, nu koop je schoenen omdat de marketing dat vereist. Of het imago van een minister. Of zoals nu zelfs om de winkels overeind te houden. Of je nu schoenen echt nodig hebt of niet. Voorheen waren er winkels omdat mensen soms iets nodig hadden, en toevallig was er dan iemand die dat leverde. Niet uit winstbejag maar als dienst, en er zelf een boterham aan overhield.
Gedragsverandering is overigens wel nog steeds nodig. Maar hoe krijgen we dat voor elkaar, als niemand de boeman wil spelen? Als we alleen maar mooi weer spelende mannen hebben ? Behalve dan de echte weermannen zelf. Dat zijn feitelijk nog de enigen die voor boeman willen spelen, door ook slecht weer aan te kondigen, en zelfs er op wijzen dat het nog veel erger wordt met dat klimaat en zo. “ Wen er maar aan”, zei er een. De weermannen, de nieuwe zwartepieten, pas op of je krijgt met de roe, dat wil zeggen, stormen, overstromingen, hittegolven, de zeven plagen komen over u heen als u uw gedrag niet aanpast.
Maar verder ? We zitten in de problemen, en wat doen we? We strooien nu zelfs met geld ! We worden geregeerd door alleen maar witte goedheiligmannen, met het nieuwe strooigoed: geld…..
Opdat u vooral blijft kopen. Als we niks nodig zouden hebben zou de maatschappij instorten, denken die goedheiligmannen. Stel u voor: volkomen tevreden mensen die vrijwel niks nodig hebben, en daarom stort de samenleving in? Het lijkt me dat we dan toch iets niet goed doen. Maar we lopen allemaal braaf achter die goedheiligmannen aan, en willen gratis geld. Lenen kost geen drol, en sparen heeft geen zin, dus bellen we sinterklaas maar weer. En heeft iedereen alles, dan verzinnen we toch wat nieuwe producten? Elektrische auto en elektrische fietsen, die heeft nog niemand… en allemaal een camper… en een robot stofzuiger en dito grasmaaier op zonne-energie, we verzinnen ze waar je bijstaat. En als het wat duur is legt de overheid bij.
Ik krijg nu weer wekelijks aanbiedingen voor video deurbellen. Voor als ik zwartepiet eens mocht missen…. Dat is toch weer een rondje deurbellen voor hele Nederland. En we bouwen wel wat extra windmolens in uw achtertuin om dat allemaal van energie te voorzien. Toch?
Ik ben benieuwd wat Glasgow gaat brengen: gaan we ons gedrag veranderen, of wordt het een grote Sinterklaas conferentie, met weer veel nieuw geld en nieuwe speeltjes om door goed-mannen te laten bezorgen… ? (Als er al Action, Action, Action, komt…)
