CO2 rekenen, dat blijft lastig, en zeker als het om het resterende budget gaat . Er is nu een actiegroepje dat probeert te definiëren hoe we met het resterend CO2 budget om moeten gaan richting gebouwde omgeving. Hoeveel CO2 er geëmitteerd mag worden per nieuwe woning of per renovatie. Eerder heb ik al beredeneerd dat het resterend budget feitelijk geheel nodig is voor renovatie, en dat nieuwbouw vanaf de bouw 0-CO2 dient te zijn. Dat is wellicht wat veel gevraagd voor nieuwbouw, al is de situatie er ernstig genoeg voor, maar wat dan? Dat levert een heleboel vragen op. Zoals hoe groot is dat budget dan , wat reken je mee of wat zijn systeemgrenzen, etc.
En dat budget rekenen gaat dus niet uit van de bouwopgave, dat gaat uit van het budget: maw: op is op, ofwel: je kan 100 woningen bouwen met budget x of 1000 woningen met budget 0,1 x .
Het is dan ook niet mogelijk om een budget per m2 vloer of zo vast te stellen, want dan kan het uit de hand lopen. Hieronder wat proef berekeningen om enig gevoel te krijgen bij de getallen.
Eerst maar eens dat budget: Feitelijk moeten we dan uitgaan van het laatst vastgestelde budget door IPCC, per 1 januari 2020, dat verdelen naar rato inwoners, en daar dan van af trekken wat we in 2020 en 2021 , en evt. 2022) al hebben uitgestoten.*
We lezen: The residual global carbon budget to remain within 1.5°C global warming with 66% probability is given as 400 billion tonnes CO2-eq from the start of 2020.
Dat delen door (bijna) 8 miljard maal (bijna) 18 miljoen inwoners, levert 900 Mton voor NL (per 1-1-2020)
Min de uitstoot in NL over 2020, 2021 en 2022 : resp: 164,3, 167,8 en 164,3 Mton ( 2022 aanname als 2020)
Dan resteert per 1/1 2023 nog 403,6 Mt CO2-eq voor Nederland. Bij voortzetting emissies als huidig niveau, dan is dat over 2,5 jaar op. (budget dus reikend tot maximaal halverwege 2025)
Of we rekenen per persoon: 22,4 ton pp per 1-1-2023 . Dat wil zeggen, dat mag die persoon in 1 jaar opmaken of in 10 jaar, maar op is op. Er komt niet meer bij, nooit niet. (voor alles, niet alleen bouwen)
Dan: een CO2 budget voor woningen ?
Er zijn verschillende manieren om dit voor woningen te benaderen. Onder andere NIBE heeft daar onder Parisproof concept uitgebreide berekeningen en scenario’s op losgelaten.[x] Maar ter illustratie hier twee eenvoudige recht toe recht aan benaderingen om gevoel te krijgen wat er met dat budget mogelijk is.
1 40 % van alle CO2 is bouw gerelateerd, voor zowel energie als materiaal samen . dan is dat resterende budget voor de bouw 160 Mt.
Hoeveel CO2 is de gebruikelijke emissie voor de bouw van een – gangbare – woning?
De bouw van 1 woning vergt ongeveer 6 Gj/m2 aan embodied energie ( gemiddeld, ex infrastructuur), bij 100 m2 is dat : 600 GJ, of wel 166000 kWh x 0,5 kg CO2= ca. 80.000 kg CO2 / woning , voor de bouw : 80 ton CO2
Een energieneutraal renovatie van een woning vergt ca 2 GJ/m2 aan embodied energie: ofwel ~ 25 ton CO2/woning,
Dat levert een totaal op voor 7,5 miljoen woningen te renoveren, van 187 Mt en voor 1 miljoen nieuwbouw woningen 80 Mt , samen 267 Mt.
Dat is dus al ver over dat budget van 160 ton. En dat is dan als morgen alles zou zijn gerealiseerd, maar nog niet gerekend met emissies die komende jaren nog de lucht in gaan om dat we die woningen niet in 1 dag kunnen aanpakken en dus die woningen nog niet gerenoveerd zijn… We kunnen er maar beperkt aantal per jaar doen. Als dat er zeg 100.000 per jaar zijn, dan zijn we 70 jaar bezig…. En al die tijd stoten ze nog operationele CO2 uit.
Dat gaat dus niet werken, niet als we hele woningen gaan inpakken , en er nog 1 miljoen gaan bouwen en in zijn geheel energieneutraal proberen te maken. Dan gaan we richting 3 of 4 graden.
2
Een geheel andere benadering is , de zaak omdraaien, en dat budget al vooraf verdelen: we hebben 7,5 miljoen bestaande woningen te renoveren en willen er 1 miljoen nieuwe bij, samen 8,5 miljoen. Dan is er dus (van weer die 40% gedeeld door die 8,5 miljoen) , voor materiaal en energie samen, nog maximaal 18 ton CO2 per woning van 100 m2 beschikbaar. Om er een te bouwen of te renoveren. En daar moet het vanaf nu tot in lengte van dagen binnen blijven, voor operationeel, en embodied samen…!….
Feitelijk de enige juiste benadering, want uitgangspunt is dat we die 1,5 graad maximale opwarming willen halen, en dat dat budget dus leidend is.
Als dan een nieuwbouwwoning 80 ton CO2 vergt ( zie 1, de gangbare CO2 verkwistende versie) voor 100 m2, dan kan je feitelijk maar 23,5 m2 bouwen. (afgezien van schaalverliezen) Iedereen een studio, zogezegd. Of gaan samenwonen.
Renovatie: per woning van 100 m2 kost dat 25 ton CO2 ( op de gangbare manier) , Dan is dat ook al meer dan beschikbaar per woning. Het wordt iets gunstiger als we niet de hele woning inpakken, alsof het 365 dagen per jaar vriest, maar er een zomer winterwoning van maken (alleen de woonkamer isoleren en verwarmen). Of je zou na renovatie die woning kunnen splitsen voor twee koppels, en zo een nieuwbouw besparen, dat levert 18 ton extra op. En dan resteert dus zelfs nog 11 ton… Echter: het gemiddeld huidig energiegebruik voor de woning is (milieucentraal) 3,7 ton CO2/jaar , dus over 3 jaar is dat restant budget sowieso op, maw , die (gedeelde/gesplitste ) woning dient dan wel binnen 3 jaar 0-CO2 gerenoveerd te zijn….. Alle woningen dus eigenlijk.
Een en ander is nog exclusief alle andere bouw activiteiten binnen dat 40% budget, zoals infra, kantoren etc. Voor nieuwbouwwoningen betekent dat bijvoorbeeld dat er hoogstens een grindweg/half verharde weg kan worden aangelegd tot aan de voordeur.
Dit is uitgaand van een per capita verdeeld mondiaal budget. In de wetenschap is er consensus dat die verdeling niet geheel juist is, dat de armere landen recht hebben op een groter deel dan evenredig.
Er is ook veel discussie over CO2 opslag via bouwmaterialen, zoals hout. Dat kan ,maar alleen dynamisch, zoals ik paar afleveringen terug beredeneerde, dwz, de netto bijdrage aan opslag ontstaat pas bij hergroei van de gebruikte hernieuwbare materialen. En je zal daar dan ook het landgebruik voor moeten reserveren. Voor hout kan hergroei 40 jaar duren, en dus ook de opbouw van de CO2 vastgelegde netto extra . Het kan sneller, met name voor materialen zoals stro, dat groeit per jaar, uiteraard, maar wel met een evenredige landgebruiksimpact per jaar. ( de groeisnelheid is niet zozeer relevant, als wel de opbrengst per hectare per jaar. ( geld ook voor hout overigens)
Kortom, vanuit CO2 budget geredeneerd is de bouwopgave niet relevant, maar is het budget zelf maatgevend. En dat is nogal nogal beperkt….
- als we budget dat nu in 2022 nog rest zouden nemen, dan hebben we onze hoge uitstoot al twee jaar uitgesmeerd over het globale budget, dus afgeschoven op landen die ver onder het gemiddelde zitten!
