Wanneer is het moment daar, voor een CO2 lockdown, vroegen sommigen zich af. Goeie vraag. Maanden geleden vroeg ook iemand hoe ik de toekomst over 20 jaar zag, naar aanleiding van een artikel over voorspellingen van 20 jaar terug. [1] Die vraag houdt me nog steeds bezig, maar was ik nog niet uit. Deze vraag refereert daar ook aan…
Zal het geleidelijk blijven gaan en we gewoon steeds verder in het moeras zakken tot het te laat is (A) waarmee alles langzaam tot nagenoeg stilstand zal komen, of -B- zal ergens het kwartje vallen en drastisch worden ingegrepen, de lockdown dus?
De bewijzen voor een immens probleem stapelen zich op, de situatie wordt steeds duidelijker. Maar het punt van ingrijpen is lastig te bepalen, omdat steeds ad hoc op onderdelen wordt gereageerd. Zoals recent in Nederland op te hoge stikstof niveaus, waar met kunst en vliegwerk de zaken overeind wordt gehouden. Terwijl je dat niet solitair kan benaderen, omdat het een symptoom is van een grotere samenhangend probleem. Of neem droogte en drinkwater problemen, die wellicht worden aangepakt, maar dan weer met de inzet van meer technologie waarschijnlijk. De landbouw, die uitgeput is, en waarvoor nu de hoogte gezocht wordt Verticale landbouw: we zetten gebouwen neer, vangen buiten de zon, zetten die om, om binnen weer licht te maken en plantjes te laten groeien. Geen grond nodig, maar wel veel energie en materiaal. Het is een beetje pappen en nathouden. Ok, de snelheid op autowegen is verlaagd naar 100 vanwege de fijnstof, iets wat 2 jaar geleden niet voor mogelijk werd gehouden. Van de andere kant , er waren zelfs een paar rechtszaken over het klimaatbeleid, maar die kunnen dus genegeerd worden…
A. Zal het dan geleidelijk gaan? Als we naar de natuur zelf kijken: die verandert ook niet op slag, dat gaat geleidelijk. Land verdroogd, dieren gaan zwerven, op zoek naar water, of vogels schuiven hun broedgebied op. En ook zie je nu al wijnboeren in Zuid Spanje die vanwege droogte en hitte verkassen naar de pyreneen. Dat soort langzame veranderingen zijn al aan de gang.
Voordeel van dieren is, ze kennen geen grenzen, en schuiven maar door. Wij mensen echter, hebben imaginaire grenzen getrokken, die we willen verdedigen, ook als er niets meer te halen is, en alles van buiten willen uitsluiten. Kijk naar de containers als wegblokkades op de wegen naar België tijdens de corona lockdown. En de Spaanse wijnboeren kunnen niet over de pyreneen heen naar Frankrijk: Ze willen dat in principe zelf niet, bovendien, dan wordt het Franse wijn, en het einde van Spaanse wijn…
We hebben dus eigenlijk tegelijk gevangenissen gecreëerd waar we niet uit kunnen, ook niet als er niets meer groeit of als het onder water loopt. Die landsgrenzen zouden onze eigen ondergang kunnen worde. Ik heb al eerder geroepen dat Nederland zichzelf cadeau zou moeten doen aan Duitsland, om in de toekomst nog enige bewegingsruimte te hebben.
Maar die landsgrenzen zie ik niet zo snel opgeheven worden, dus zitten we met de gebakken peren opgesloten. Eerder zie ik Europa uiteenvallen, in landen die voor zichzelf proberen te redden wat er te redden valt. Niet voor niks dat Nederland enorme offshore windparken plant: dat is de enige ontsnappingsroute om straks nog van wat energie verzekerd te zijn, als het gas op is, en het buitenland zijn eigen boontjes dopt. De vraag is of de mens in staat is zich aan een dergelijk scenario te ontworstelen, of dat het ingebakken zit in de natuurlijke reactie van een soort, van evolutionaire genen. Er zijn in de historie overigens wel meer volksverhuizingen geweest, maar destijds waren er nog geen grenzen , die gevestigde culturen wilden beschermen, en er was ruimte. Ik zie het nog niet gebeuren dat in Europa alles wordt opengegooid om er samen nog het beste van te maken.
B Zijn er andere scenario’s, dan het langzaam wegzinken, scenario’s met grote ingrepen?
Zolang het financiële en economische model overeind blijft, zal men blijven pogen de onvermijdelijke conclusie uit te stellen, en met veel geld bijdrukken pogen de natuur te blijven verslaan. Ook omdat men denkt dat er nog tijd is.
Ik kan slechts enkele redenen bedenken die aanleiding zouden kunnen zijn voor een vorm van lockdown:
1 het geldsysteem stort in.
2 het besef dingt door dat er geen tijd meer is
3 er dreigt acuut gevaar
en wellicht nog een vierde:
4 grondstoffen crises
ad 1: ik had gehoopt dat dat in 2008 al zover was geweest, dat men de banken niet gered had en we op de puinhopen een nieuw model hadden kunnen ontwikkelen. Dat is niet gebeurd. Het is nu wachten op weer zo’n klap. Wellicht zit die er komende jaren in, als men niet al te snel een vaccin vindt tegen corona, of een van zijn mutanten. Dan zou het wel eens kunnen gebeuren dat er snel drastische hervormingen komen. Anders duurt het wat langer, maar er komen steeds meer landen in de problemen, schulden gaan niet meer weg, en het geld ook niet, dat blijft rondgaan en versterkt de klimaat /consumptie gerelateerde problemen. ( meer zie *) .
2 Als 1 niet snel gebeurt komt het moment dat men beseft dat de 1,5 graad uit beeld is, en snel daarna dat ook de 2 graden uit beeld is. Dat zou momentum kunnen geven aan drastische ingrepen, maar ook paniek kunnen veroorzaken. Zij het dat de effecten dan al onvermijdelijk zijn, en zich nog over jaren en decennia zullen uitsmeren. Dus of dat voldoende zal zijn voor een lockdown, die nog zin heeft en ook nog effectief zou moeten zijn…? Wellicht dat het dan al “na ons de zondvloed” zal zijn. Wat het nu feitelijk ook al is, maar nu nog ‘onbewust’.
3 Waar zou acuut gevaar vandaan kunnen komen ? Virussen inderdaad. En het bewijs stapelt zich op dat dat nauw samenhangt met klimaatverandering, met hoe wij de natuur aan het veranderen zijn, aan het minimaliseren, de biodiversiteit onder druk zetten. Dat kan, en wordt ook verwacht, vaker gaan gebeuren. En op zeker moment zou de schade groot genoeg kunnen zijn om een tijdelijke lockdown in een permanente om te zetten, en in feite een klimaatbestendige levenswijze te accepteren: Alles is er nog wel, maar wordt minder. Langzamer leven, aangepast aan de snelheid van bronnen regeneratie.
Andere acute gevaren : migratiestromen? Nee, of we proberen ze te stoppen, of het is al te laat en we worden overspoeld. Wat overigens op zichzelf ook tot een vorm van lockdown zal leiden, want we moeten ineens alles gaan delen met veel meer mensen. Het zou kunnen gebeuren in relatie tot mislukken van oogsten.
Bijensterfte? Geen idee.
Droogte? Wellicht, maar eerder lokaal. Waar dan weer de grenzen een rol gaan spelen. Grenzen die geen enkele relatie hebben met bronnen potentieel van een gebied. De meest logische grenzen zouden grenzen zijn van water scheidingen tussen rivierengebieden. Maar dat is nergens het geval. Dan zou de wereld of Europa er heel anders uitzien [2]
Noordpool ijsvrij? Met directe en snelle gevolgen voor klimaatveranderingen, de golfstroom bijvoorbeeld? Dat zou kunnen, dat dat snelle veranderingen in gang zet, echter waarschijnlijk te laat om de ergste effecten te voorkomen.
4 een grondstoffen crises. Die in feite al aan de gang is. De meeste handelsconflicten spelen rond het verkrijgen van grondstoffen of halfproducten daarvan. Denk aan America first, of de nieuwe zijde route van China. Ik ben echter bang dat dat eerder tot oorlogen zal leiden, als tot een lockdown en rondkomen van eigen bronnen.
Alles overziend denk ik in eerste instantie toch dat een acute lockdown er niet inzit, dat het eerder geleidelijk gaat, later evt schoksgewijs, ( en dus te traag) , maar dat proces is in feite wel al aan de gang. En vergeet niet, het ziet er naar uit dat een aantal tipping points ( punten van omslag al bereikt zijn, en dus onomkeerbaar. [3]
Maar dit alle natuurlijk onder het grootste voorbehoud, het kan ook geheel anders gaan [4], het is speculeren, en dat gaat zelden goed…
[1] http://ronaldrovers.nl/20-40-jaar-later/
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/European_watershed
[3] https://www.nature.com/articles/d41586-019-03595-0
[4] hier is een andere manier om de toekomst te beschrijven, en wat er nodig is om dat te voorkomen:
https://eand.co/three-decades-three-revolutions-or-our-civilization-will-collapse-de2758d94f63
