Langzaam begint het door te dringen dat het mbt CO2 niet zozeer gaat om graduele reducties, maar om binnen een absoluut maximum te blijven: het Carbon budget. De hoeveelheid CO2 die nog maximaal mag worden uitgestoten om een kans te houden op maximaal 1,5 graden opwarming.
Onlangs was ik in de gelegenheid om eens te verkennen wat dat voor een gemeente betekent. Schouwen Duiveland durfde het aan om zichzelf te confronteren met de absolute consequenties van 0-CO2 doelstelling. Ik heb enorm veel respect voor de wethouder en het college die de moed hadden dit te verkennen.
Laat ik beginnen met te stellen dat ik SD niet benijd. Het is niet de meest gunstige plek om te wonen met het oog op de toekomst. Het ligt al onder zee niveau, en drinkwater, de eerste noodzakelijke bron voor leven, is er al tekort. Dan zijn er ook nog de nodige piekbelastingen , veroorzaakt door bezoekers van buiten het Eiland, toeristen, die een beslag doen op schaarse bronnen en oa van het resterende CO2-budget ‘snoepen’.
Er zijn ook een aantal gunstige factoren: zoals dat er relatief weinig mensen wonen, ca 1,5 persoon/ha, in Nederland gemiddeld is dat 5,2 /ha . De andere gunstige omstandigheid is dat de gemeente ook een groot oppervlak aan water heeft, waar ook enige bronnen aan zijn te ontlenen, vooral voedsel.
Het absolute aandeel in het resterende CO2 budget is relatief eenvoudig uit te rekenen. Tenminste aangenomen dat iedereen in de wereld recht heeft op een evenredig aandeel. Waarover getwist kan worden, de rijke wereld heeft al meer dan haar rechtmatig aandeel verbruikt, maar dat is een andere discussie. Hier is even een evenredig aandeel aangenomen. En SD is daar dan in 5 jaar doorheen.
Om enig gevoel te krijgen bij die cijfers zijn er een aantal vragen te beantwoorden. Ze geven inzicht in een leven met nog een klein restant CO2 emissies, en daarna zonder…
1– Wat kan nog met resterende budget?
2– Wat kan de Gemeente, SD, zelf produceren, lokaal, hernieuwbaar?
3– Wat kan zonder CO2 emissies, anders georganiseerd?
4– En het ramp scenario, Wat als we onmiddellijk in een CO2 lockdown zouden gaan, net als met Corona, omdat de gevolgen van klimaatverandering uit de hand gaan lopen?
Het zijn vragen die eigenlijk iedere gemeente zich moet durven stellen, om voorbereid te zijn op wat komen gaat, vroeg of laat.
Zonder hier het hele rapport te herhalen, dat is publiekelijk beschikbaar [1][2] , een paar indicatieve voorbeelden (getallen zijn bij benadering, het was een verkennende studie):
wat kan nog met het absoluut resterende budget ?
Als we het resterende 1,5 graden budget naar verhouding van huidige sectoren verdelen, dan kan met het ‘gebouwde omgeving budget’ ca 12000 van de 16000 woningen gerenoveerd worden naar nulenergie, volgens de gangbare methoden ( nulopdemeter of passiefhuis benadering). Dus niet eens allemaal, en echter, dan mag er ook niks meer verstookt worden, vanaf nu, of gedurende de periode dat de renovatie duurt, want dan zijn er nog emissies van de niet gerenoveerde woningen, en het budget wordt dan kleiner uiteraard. Bovendien, is er dan ook geen budget meer voor publieke gebouwen , kantoren, of infrastructuur aanpassingen en dergelijke. Laat staan nieuwbouw.
Het budget , naar verhouding, voor energie, daarmee zouden nog 50 land turbines gebouwd kunnen worden, van 2 MW, voldoende voor ca 23 % van de huidige elektriciteitsvraag. Daar zou men het dan mee moeten doen.
(Los nog van materiaaluitputting en CO2 investeringen voor opslag voor oa ongelijktijdigheid)
wat kan SD zelf produceren, van eigen land ?
Als we het beschikbare landbouwareaal, of beschikbare productieve grond opdelen in 3 gelijke delen, dan kan van het eerste deel de hele bevolking vegetarisch eten.
Van het tweede deel kan biomassa geproduceerd worden, via bossen ca 3 m3 per gezin per jaar, vrij te besteden aan bouwmateriaal of voor koken of verwarming (los van de wenselijkheid daarvan, het gaat er om het budget inzichtelijk te maken). Ter vergelijking: In Zuidelijk Afrika koken nog velen op biomassa/hout, en hebben daarvoor ongeveer 3 m3 per jaar voor nodig.
Het derde deel is dan beschikbaar voor overige productie , stel dat wordt gebruikt voor energie via biodiesel uit koolzaad, dan levert dat per gezin voldoende brandstof om per jaar ca 2850 km te rijden met hun diesel auto. Ook dan is er echter geen land meer over voor enige ander gebruik of productie.
Overigens is er dus ook nog de zee, waar vooral voedsel vandaan zou kunnen komen.
Wat als een CO2 lockdown, zoals bij corona…?
In dat geval is er geen ruimte meer voor investeringen waar fossiele energie voor nodig is, en dan komt het aan op zeer snelle ombouw van het land gebruik, om in basisvoorzieningen te voorzien. Het is niet helemaal bij 0 beginnen, er is inmiddels al de nodige hernieuwbare energie capaciteit geïnstalleerd, te weten ca 4700 kWh. per persoon, dat is niet eens zo slecht, dat wil zeggen voor een huishouden. Maar dat is dus zonder dat alle bedrijfsactiviteiten voorzien zijn van elektriciteit. (zie ook hoe het Schotse eiland Eigg de zaken heeft geregeld: [3], en een verkenning van een lockdown [4] )
De bevindingen leiden onmiddellijk tot een aantal dilemma’s en keuze opties:
– Waar dat resterende CO2 budget aan te besteden?
– Hoe het eigen land in te zetten, (welke soort opbrengst landbouw nodig)
– Wat te doen met toerisme ?
– Hoe gaan we vervoer op eiland regelen?
– welke voorzieningen zijn essentieel, indien CO2 lockdown?
– Hoe dat samen te organiseren?
Het is niet gezegd dat dit morgen geregeld is, en ook niet dat een gemeente alles kan regelen. Maar het laat wel de ernst van de situatie zien, (over 8 jaar moet er sowieso al 50% gereduceerd zijn!), en de noodzaak om tot een aantal (nood) scenario’s te komen, en samen met de bevolking en bedrijven te verkennen waar de prioriteiten gelegd gaan worden. Want links of of rechtsom, en langzaam of snel, die keuzes zullen gemaakt moeten worden. Ook door gemeenten, die toch oa tot taak heeft haar inwoners te beschermen, en in ieder geval te zorgen dat basisvoorzieningen overeind blijven, wanneer de nood aan de man is, wanneer zoals de Engelsen zo mooi zeggen, ‘when the shit hits the fan’.
Overigens zullen komende maanden meer gedetailleerde studies volgen nav deze verkenning, en samen met lokale partijen zal gekeken worden naar de te maken keuzes.
.
PS: zie ook de gebruikte grafieken om verschil tussen reductie en absolute benadering te laten zien, alhier: https://www.linkedin.com/pulse/geen-co2-reductie-maar-explosie-ronald-rovers/
.
[1] presentatie en rapport https://schouwenduiveland.raadsinformatie.nl/vergadering/895357
[2] omroep zeeland: https://www.omroepzeeland.nl/nieuws/14189312/tijd-tikt-weg-voor-klimaat-op-schouwen-duiveland
[3] Eiland Eigg: http://ronaldrovers.nl/eigg-hoe-nu-verder-22/
[4] lockdown: http://ronaldrovers.nl/stel-een-acute-co2-lockdown-en-dan/
