Je wordt om de oren geslagen met de boeken die weten hoe het met klimaat en milieu moet, en vooral hoe we dat kunnen verbeteren. En ja , ik doe daar zelf ook aan mee, aangezien ik afgelopen week een nieuw boek heb uitgebracht, dat handvatten biedt voor verbetering, of beter: aanpassingen aan de gebouwde omgeving. Ik kom daar zo op terug, maar eerst even over de ‘collega’ boeken die verschijnen. Die hebben over het algemeen vier kenmerken: ze zijn over-optimistisch, ze kennen of hopen op technieken om de zaak op te lossen, stellen de mens centraal en beweren dat we ons gedrag amper hoeven aan te passen, en zelfs dat we er aan kunnen verdienen, aan die transitie. Oh ja, en focussen meestal maar op 1 gevolg, ipv op alle gevolgen of zelfs de oorzaken.
Als u zo’n boek leest zijn er dus een paar vragen die u zich moet stellen:
1 heeft de auteur het over 1 gevolg , of over de oorzaak?
2 over de mens of over aards systeem?
3 over 1 produkt of de totale mondiale effecten?
4 over geld?
Indien over gevolg, de mens, over 1 product, of over geld: wegleggen dat boek. Want over gevolg, dat is afleiding en leidt tot rebound effecten bij de bestrijding ervan. Als we ons gedrag niet zouden hoeven aanpassen, wat is het probleem dan? Over 1 product: gaat dus over producten, en in principe dus maal 10 miljard… En als we er aan konden verdienen hadden we geen probleem. Zo simpel is dat. Mijn stelling is: Als we er wel aan kunnen verdienen, is het niet duurzaam. (Nee zelfs zonnepanelen niet [1]. ) Want dan stimuleert dat consumptie, en dus energie en materiaalgebruik. Want daar is nou eenmaal alles op gebaseerd. Zo eenvoudig is dat.
Ik kom het overal tegen: Zoals laatst in het “Project Drawdown”, en het bijbehorende boek met 80 maatregelen om CO2 uitstoot aan banden te leggen. Inderdaad, gevolg bestrijding dus.
In zijn soort is het indrukwekkend, en geeft een overzicht van vele activiteiten waarop te bezuinigen valt, of goede richtingen voor ontwikkelingen. En ik heb niet alle berekeningen gecontroleerd, maar neem aan dat gezien de grote hoeveelheid mensen die er aan gewerkt heeft dat daar geen grote fouten in zullen zitten. Tenminste in de afzonderlijke beschouwingen. Iets anders is dus of het in samenhang allemaal klopt, of dat het mondiaal ook zo werkt, en of dit inderdaad de beste selectie is.
Om met dat laatste te beginnen: Er staat een heleboel niet in ,en vooral datgene wat te maken heeft met niets doen, of met niet meer doen of met minder doen. Iets als kleiner wonen, en daardoor minder hoeven bouwen is onzichtbaar. ( wat het overigens ook was aan de Nederlandse klimaattafels). Een van de weinige aanpassingen in gedrag die erin staan , en over minderen, is de overschakeling naar een plantaardig dieet, dus vlees eten opgeven.
Dat is meestal het probleem met dit soort boeken, ze vragen weinig van onszelf, of gaan daar met een grote boog omheen. Behalve dan dat vlees minderen. Dat lijkt als een van de weinige zaken toch wel doorgedrongen als noodzakelijke aanpassing.
Groot probleem van dit soort boeken of beschreven strategieën is ook dat ze focussen op reductie van impact, en niet uitgaan van wat fundamenteel goed is of zou kunnen. Daardoor ga je het , in het beste geval, altijd een beetje minder slecht doen, maar nooit goed. Bovendien reduceer je iets bestaands en bekends maar laat buiten beschouwing wat er allemaal nieuw bijkomt. En niet alleen op product niveau, maar op mondiaal niveau: Zoals elektrische auto’s, waarvoor de hele energiehuishouding op de schop moet Laadstations, energie distributie, accu industrie, etc etc. En dus ook in mogelijke 10 miljard auto’s… [2]
En alle energie of CO2 gerichte maatregelen , vergen materialen, waarvan er op aarde niks meer bijkomt en die alleen maar steeds minder geconcentreerd voorkomen. En over materialen,, dat is nou net zelfs het kortste hoofdstuk in dit boek, en gaat alleen over gevolgen niet over oorzaken. Bouwen met hout wordt zelfs als innovatie gepresenteerd. Maar dat is zowat de oudste bekende vorm van bouwen, en we weten al heel lang hoe dat moet.
Maar dat is nog een heilig boek vergeleken met Deze: natuurlijk moest Bill Gates zo nodig ook een boek schrijven over hoe wij ons uit deze puinhoop kunnen innoveren. Trap er niet in . Dat boek gaat u volkomen op het verkeerde been zetten.
Eerst bakken geld verdienen met commerciële producten, dan een stichting oprichten om met dat geld te doen wat jou goed dunkt en daarmee alle democratische instituties onderuit schoffelen, dan gaan roepen dat het met klimaat en milieu fout gaat, dan een boek uitbrengen met eigen oplossingen en dat weer met veel geld in vele landen met advertenties pushen om zo ons zijn eigen oplossingen door de strot te duwen. Aangedragen door iemand die geen enkele historie in onderzoek en analyse van deze problemen heeft, zonder enige eerdere publicatie. Laat je niet verleiden.
Staat er iets zinnigs in? Ik zou het niet weten, ik heb het niet gelezen en weet ook niet of ik dat ( uit professionele interesse) ga doen. Maar Ik hoef het niet te lezen , want ongeacht wat erin staat, de bron is niet geloofwaardig. Iemand die met het huidige financiële model miljarden heeft verdient, een van de rijkste mensen op aarde is geworden, is juist de oorzaak van onze problemen. Hij is een meester verleider gebleken in ons geld aan zijn produkten uitgeven. Natuurlijk, ik ook, ik heb ook die produkten, en ben er blij mee. En wellicht heeft Gates ook goede dingen gedaan met zijn geld. Maar dat neemt niet weg dat ze tegelijk mede oorzaak zijn van onze problemen. De manier waarop wij ons geldsysteem ingericht hebben is gericht op uitputten van bronnen, op steeds meer consumeren met steeds meer nadelige effecten. Maar daarmee zijn dus ook de bron en zijn geld ongeloofwaardig. Punt.
Goed dan nu mijn eigen boek. Moet u dat dan wel lezen? Wel, u moet natuurlijk niks, maar als u het leest stelt u zich dan ook de eerder genoemde vragen. Overigens, mijn eerdere boek was meer algemeen theoretisch, dit nieuwe boek is wat praktischer en gericht op de gebouwde omgeving. En wellicht helpt een beknopte inhoud u een besluit nemen:
Eind 19e eeuw, zon 150 jaar geleden, ontstond de industriële revolutie: de lift, de auto, (gewapend) beton, en staal en glas, de mogelijkheden werden oneindig, en architecten en stedenbouwers konden hun geluk niet op, gingen spelen met de nieuwe materialen en mogelijke vormen, en doen dat eigenlijk vandaag de dag nog steeds, keuzes zijn er niet gemaakt. Gehry bekleed zijn gebouwen met aluminium, dat een 10 x zo hoge milieu impact heeft als staal, en 20x meer als hout. En Calatrava ontwerpt gebouwen die 3 tot 4 x meer materiaal vergen als gemiddeld of nodig. Het is niet anders dan crimineel materiaalgebruik te noemen in een tijd dat we uit alle macht desastreuze klimaatverandering en uitputting van grondstoffen proberen te voorkomen.
Want dat is op termijn een even groot probleem, de potentie van het aards systeem is beperkt, het is een eiland en er komen geen grondstoffen meer bij. Dat kan alleen als we gebruik maken van grondstoffen waarvan we de voorraden kunnen herstellen, binnen de tijd waarin we ze gebruiken. En dat kan vrijwel alleen met hergroeibare grondstoffen, ook wel organisch of biobased. Met andere woorden, hoe veranderen we een sector die lijdt aan obesitas in materiaalgebruik en CO2 uitstoot, in een sector die vegetarisch gaat bouwen, die dezelfde transitie gaat doorlopen als de voedsel sector?
Ook dan moeten we overigens zeer effectief met die bronnen omgaan, om binnen de fysische grenzen van kringlopen te blijven, zeker als we dadelijk met 10 miljard mensen streven naar de hoogste welvaart. Dan moeten al onze keuzes gerelateerd zijn aan de fysische mogelijkheden en beperkingen van het systeem aarde: ofwel de te leveren functies volgen fysische regels. En nadat de bouw en architectuur wereld 150 jaar lang heeft kunnen experimenteren met alle nieuwe mogelijkheden sinds de industriële revolutie, moeten er nu keuzes gemaakt worden. Form follows Function, geldt nog steeds, maar daar komt Function follows physics bij. Ergo: Form follows Physics.
In dit boek zijn artikelen en publicaties bijeengebracht die dit onderbouwen , en die de consequenties laten zien voor de gebouwde omgeving.
Het is niet optimistisch, gaat niet uit van technologie, het gaat veel geld kosten , en we moeten ons gedrag wel degelijk aanpassen. En we hebben geen doorbraken nodig , maar juist terug grijpen op eeuwenoude kennis. In hout bouwen bijvoorbeeld. Bent u er nog?
Het is hier te bestellen:
https://www.ribuilt.eu/product/form-follows-fysics-paperback/
[1] http://ronaldrovers.nl/zonnepanelen-ze-helpen-niet/
[2] http://ronaldrovers.nl/elektrische-autos-het-bredere-plaatje/
