Het is nu rond Kerst precies 10 jaar geleden, dat ik worstelde met ‘kringlopen”. Hoezo , twee kringlopen, zoals in circulaire economie gepropageerd? En hoezo zouden we die anders behandelen? En dat op zeker moment de conclusie onontkoombaar was dat er feitelijk maar 1 kringloop systematiek is: dat alle grondstoffen deel uit maken van 1 soort kringloop, en dat ik dus zou kunnen rekenen met herstel van de kringloop voor alle grondstoffen, organische en niet organische. Oftewel er zijn hernieuwde grondstoffen , en grondstoffen die niet hernieuwen , of beter, die niet hernieuwd worden , maar waarvoor dat wel zou kunnen. Dat wil zeggen de natuur doet dat , ook voor metalen, op hele lange tijdschalen. De mens zou dat ook kunnen, dat herstel van die metaal kringlopen, het sluiten en weer concentreren van de voorraden, , mits ie daarvoor maar de energie reserveert. Om daarmee uitputting te voorkomen. Het beeld van die twee aparte kringlopen klopte dus niet.
Het was er altijd al, dat idee, maar durfde er niet aan toe te geven. Het kostte moeite om uit eigen vooroordelen en morele inprenting te geraken, en het nieuwe inzicht toe te laten.
Ik liep rond de kerst twee weken lang met hoofdpijn rond, omdat ik er niet uitkwam en mijn hoofd maar bleef malen. Ik wilde organische en niet organische materialen in 1 vergelijking brengen, zonder weegfactoren of andere subjectieve parameters. Tot dus het kwartje viel. Tot ik niet vanuit de mens naar de kringloop keek , maar vanuit de natuur, het systeem. En grondstoffen verdwijnen niet uit het systeem, ze verdunnen en verspreiden. En op heel lange tijdsspanne, verzamelen ze zich weer, door invloed van zonneenergie (biologische activiteit), zwaartekracht, tektoniek, en vulkanisme, . Maar het is dus ook mogelijk de voorraden zelf weer te concentreren, want ze zijn niet weg. En als we ze kunnen verzamelen (hernieuwen) is daar ook een energie investering aan te hangen. En als we daar een energie investering aan kunnen hangen dan kunnen we dat ook naar landgebruik vertalen, land als middel om zonne energie nuttig te maken. En zo zou ik ook de niet hernieuwde grondstoffen (of de als niet hernieuwbaar gefreemde grondstoffen) via landgebruik kunnen vergelijken met het landgebruik van organische stoffen, zeg maar hout, vlas enzovoort. [1]
En dus was de ontbrekende component gevonden, wat ik later Circulaire Energie ben gaan noemen: de energie nodig om de voorraad te herstellen, iets wat bij organisch materiaal al gebruikelijk is, een hectare land ( en dus zonne energie) in rekening brengen voor de (her-)groei van de voorraad, en nu dus ook ook circulaire energie voor herstel van de niet organische voorraad, wat tot nu nog steeds genegeerd wordt.
Wat een opluchting was dat. Het duurde wel nog de nodige maanden eer ik dat zelf helemaal accepteerde: het klopte toch, zag ik niet iets over het hoofd? Maar het beeld werd alleen maar versterkt, van welke kant ik het ook bekeek.
En later alleen maar bevestigd. Het mooiste voorbeeld vind ik nog steeds de Engelse studente, die stof verzamelde van de straten in haar woonplaats, dat analyseerde, en een hoop platinum aantrof. Dat bleek afkomstig van auto-katalysatoren, En door het op te vegen en te filteren kon zij weer oorspronkelijk geconcentreerde platinum terug krijgen. [2]Het verdunde en verspreide platinum, was weer, na een energie( arbeids) investering, terug geconcentreerd. De natuurlijke en millennia lange kringlooptijd was versneld tot een paar jaar, door een nieuwe natuurlijke kracht, die van arbeid , vergelijkbaar als een soort menselijke ‘worm’. Als het ware. Een worm, wroetend door het aardse slijk, die natuurlijke afvalstoffen weer omzet in een voorraad bruikbare elementen , nutriënten, voor de groei van het systeem. Want de mens is ook natuur, en die kan kringlopen sluiten! En daarmee bestaande doorlooptijden van kringlopen versnellen!
Dat ie dat meestal niet doet is luiheid of onwetendheid, doet er niet toe, de echte worm is waarschijnlijk ook onwetend.
Als dat platinum niet in de straat was opgeveegd, was het uiteindelijk via regen en riool, in een rivier en uiteindelijk de oceaan terecht gekomen, zoals eigenlijk bijna alles in de oceaan terecht komt. Ook metaal ionen, die sommige bedrijven er nu al weer uit willen filteren. We gaan ons pas pas als fatsoenlijke worm gedragen, als het commercieel interessant wordt, als de geconcentreerde voorraden opraken…. (al gaat dat dan onevenredig veel ‘energie’ kosten…)
Een mooi voorbeeld van dat verdunnen met de oceaan als afvalbak is ook plastic, dat we nu als ‘eilanden in die oceanen tegenkomen, en met veel energie investering daar weer uit proberen te krijgen. En dat zijn nog ‘grote brokken’. Aangezien de mens de kringloop dus niet sluit, zit het als microplastic overal in, zelfs in bier zijn er plastic moleculen te vinden. Wat dat met de gezondheid van diezelfde soort doet is nog nagenoeg onbekend, maar veel goeds in ieder geval niet. Of ons lichaam zou net als de echte worm, die microplastics moeten omzetten naar weer bruikbare basismoleculen. Maar daarvoor lijkt een nieuwe evolutionaire stap nodig in de menselijke soort. Het is overigens nu al zover dat het microplastic regent…! : Onderzoek van wetenschappers in 4 steden maten de hoeveelheid, en in Londen, bleek het het hoogste: Tussen de 500 en 1000 deeltje per m2 per dag, en van 15 verschillende soorten plastic…. [3]
Kringlopen zijn dus te sluiten, en de voorraden te herstellen, mits er energie geïnvesteerd wordt, en zoals in het platinum voorbeeld arbeids-energie. Die arbeids-energie is uiteraard ook weer terug te brengen tot de landbouw opbrengst via voedsel-energie ( en dus te verrekenen in een kringloop beschouwing) . En zo is het kringetje rond. Land om zonne energie nuttig te maken voor aardse processen, en ook weer als meeteenheid om de kringlopen te sluiten. Energie is natuurlijk de het elixer dat dit kan doen werken: Meestal tijdelijk, totdat de energie op is. Kijk naar het enorme heelal, dat slechts op weg is naar verval, naar entropie. Toevallig brand bij ons vlakbij een enorme kernfusiereactor, zelf op weg naar dat verval, maar die toevallig op deze aarde de energiebalans in stand houdt: er gaat evenveel in als er nodig is, cq verloren gaat, voor de ecologische en evolutionaire processen alhier in de tijd. Een kritieke balans, waarvan we de voorbeelden waar dat niet lukte als buren hebben: de afgekoelde planeet Mars of de oververhitte planeet Venus.
Tenminste, in balans tot nu toe. Tot de moderne anti-worm kwam, de Homo Sapiens, en er in slaagt om meer uit het systeem te persen dan erin komt, waarop het systeem reageert, met meer vasthouden, waardoor nu de temperatuur gaat oplopen. De balans wordt naar een hoger temperatuur niveau verschoven, Een bekend kenmerk van een opkomende ziekte.
Het was een boeiende periode, 10 jaar geleden. Het liet mij vooral zien dat we niet vanuit de mens moeten redeneren, zoals we al tweeduizend jaar proberen vol te houden door te denken dat wij boven de natuur staan, dat die er ten dienste van ons is , en waarbij we nu tegen grenzen aanlopen, maar vanuit het systeem moeten redeneren, waar wij onderdeel van zijn. Wij zijn als mens niet anders dan een schakel in het grote fysische spel dat zich op deze aarde afspeelt, op zichzelf weer een bijzondere anomalie in het heelal. Een tropisch paradijs, als het ware, en als we dat in stand willen houden, dan moeten we ons als die wormen gaan gedragen, als het ware, als een “Homo Vermis’ , een menselijke worm. Dat lijkt me een goed voornemen….
Ik wens u een goed uiteinde en een gelukkig Nieuwjaar!
[1] www.maxergy.org
[2] http://www.sumobrain.com/patents/wipo/Platinum-group-metal-recovery-from/WO2010109191.html
