reactie op de column van Jan Willem van de Groep op de website van Building Holland:
https://www.buildingholland.nl/nieuws/20170704-duurzame-nonsens
( zie onderaan ook een reactie van TNS, The Natural Step).
Beste Jan Willem,veel waardering voor wat je doet, maar nu vlieg je uit de bocht, en het klopt van geen kanten.
1) Gepubliceerd onderzoek laat zien dat die embodied energy veel hoger ligt, rond de 100.000 kWh. ( voor een 0-energie huis, extreme reductie hele huis, plus PV, maar zelfs nog zonder installaties)
2) ook als een woning 0-energie is, kan er gezorgd worden dat er een minimaal rebound effect is van materiaal-energie. En dat optimum is niet extreem isoleren. [1]
3) die energetische terugverdien tijd is alleen interessant als je naar 1 woning kijkt (of om de bewoner om te krijgen). Bij klimaatopwarming en onder de 2 graden blijven, gaat het niet om terugverdientijd van een individueel geval, maar om de absolute CO2 inzet voor de hele voorraad… En dan blijkt , dat om onder de 2 graden te blijven, we het ons niet kunnen permitteren alle woningen een extreme make-over te geven. De totale inzet aan materiaal gerelateerde CO2 emissies, gekoppeld aan het tempo daarvan, (voorlopig gebruikt het overgrote deel nog fossiel, waardoor het budget per jaar hard achteruit gaat) gaat ver over de nog maximaal beschikbare emissies uit. [2]
4) de transitie naar hernieuwbare energie is een materiaal probleem, geen energieprobleem, die is gratis en schoon. En om de materialen daarvoor te produceren is weer energie nodig, en dat is voorlopig weer wel fossiel. Daar komt bij, dat als we materialen gebruiken met hoge embodied energy waarden, moet er weer veel meer hernieuwbare energie vermogen gebouwd worden, wat ook weer meer materialen – en energie- vraagt.
5) en daar hebben we waarschijnlijk te weinig ‘makkelijk winbare materialen’ voor, zo laten vele studies zien. [3][4] (globaal gesproken, ik heb het niet over een rijk maar marginaal landje) . Zelfs zand voor beton kent al schaarste, en wordt illegaal verhandeld [5]
6) de suggestie dat we ons overal uit kunnen innoveren, en technologie de oplossing zal brengen, is een blase gedachte : de maakbare wereld: maar alleen dankzij fossiele energie… Het heeft al voor veel schade heeft gezorgd ( met name de ongelijkheid in de wereld, door ongebreideld exploiteren van arme landen voor hun grondstoffen, voor onze technologie: die de problemen oplost die door die technologie zelf zijn veroorzaakt. We zullen moeten leven van de zon, zonder fossiele brandstoffen. En dat gaat eerder richting low-tech dan high-tech.
7) ‘cycleren alleen als er oneindig energiebronnen beschikbaar zijn’ : die is er, de zon, en de materialen die daarmee cyclisch kunnen worden gebruikt zijn de biobased materialen. Daar hoeven we weinig voor te doen. Met ook nog eens een heel lage embodied energy.
Om in ‘verhouding’ te blijven denken: het compleet inpakken van woningen is op grote schaal niet haalbaar, juist vanwege de materialen, en hun CO2 . Ja, ik ben voor 0-energie wonen, en ja ook ik heb geëxperimenteerd met gehele make-overs. Maar voortschrijdend inzicht zoals dat heet, ( en rekenwerk) heeft laten zien dat we het ons op die manier niet kunnen permitteren. We zullen zwaar terug moeten in (gebruikers) energievraag (bijv minder oppervlak verwarmen) , in materiaal vraag ( bijv. kleiner wonen) en in embodied energy: extreem lage CO2 materialen, vermijden van metalen waar dat kan, en vooral inzet van (ook zo weinig mogelijk) biobased materialen.
Je column is gevaarlijk, omdat het op een ongefundeerde manier de indruk wekt dat we er ons wel weer uit innoveren, waardoor de 2 graden ruim overschreden gaat worden.
Ronald Rovers
[1] Ritzen, M. et all (2016) Environmental impact evaluation of energy saving and energy
generation: Case study for two Dutch dwelling types, in: Building and Environment 108
·July 2016
[2] Zie www.buildingscarbonbudget..org
[3] Kleijn, R. 2012, Materials and energy : a store of linkages, Leiden University, ISBN 978-90-
9026938-2
[4] Smil V (2013) – Making the Modern World – Materials and Dematerialization, Wiley, ISBN:
9781119942535
[5] Sand Wars, documentaire van Delestrac , zie youtube.
