Grafieken zijn krachtige beelden, en in tegenstelling tot geschreven beweringen (‘opinie’s’), is er vaak weinig discussie over grafieken. Maar die beweren ook dingen, en, ik merk het zelf, ben sneller geneigd iets aan te nemen van grafieken dan van woorden. Waarschijnlijk omdat het eenvoudiger is je eigen opvatting erin te herkennen, bij woorden is het eenvoudiger om direct vraagtekens te zetten. Maar de laatste weken kwamen er toch wat ‘grafieken’ langs waar ik wat vraagtekens bij wil zetten. Ik dwing mijzelf kritisch te kijken….
Als eerste deze: een grafiek van Arup, over opslag van CO2. [1] Recentelijk veel gedeeld op allerlei fora op internet. Toevallig had ik net mijn eigen gedachten met betrekking tot CO2 opslag in hout via gebouwen op een rij gekregen en gepubliceerd, dus die grafiek triggerde direct.
Wat zien we: Het grijze deel is de CO2 opslag. Die begint pakweg 50 jaar geleden, en wordt bij de bouw (van een brug in dit geval, maar vergelijkbaar voor een gebouw) gelijk maximaal toegerekend, om later door oa onderhoud wat af te nemen. En er is blijkbaar een einde levensduur brug/gebouw ( waarom?: er bestaan zelfs nog Romeinse bruggen en aquaducten…), waar we wat met dat hout moeten.
De vraag allereerst is: welk moment in die periode moeten we nu nemen als CO2 voordeel van dat bouwsel: bij aanvang, ergens halverwege, of het einde? Het einde, dat is pas over 50 jaar of zo, hoor ik iemand zeggen. Inderdaad, maar waarom dan wel de CO2 opslag gaan rekenen van 50 jaar geleden? Maar dat is dus precies de crux: Wie een gebouw evalueert, heeft als systeem grens dat gebouw, en op t=0 is er dus 0–CO2 opgeslagen (ook voor die brug). Die was al opgeslagen in die 50 jaar daarvoor, daar doet dat gebouw niets aan af. Feitelijk is de grafiek andersom: de grootste bijdrage is pas 50 jaar later als tenminste de gekapte bomen weer zijn aangegroeid, zie mijn eerdere artikels. [2][3] En dan nog, hoezo einde levensduur? Ook daar schreef ik eerder over, over 50 jaar is er paniek, en is CO2 emissie een misdaad, laat staan dus dat we iets zelf afbreken [4]. De grafiek is dus misleidend mbt CO2, en suggestief voor wat er in de toekomst gebeurt. Hoe het feitelijk zou moeten zijn heb ik er enigszins provisorisch naast geplakt. ( de blauwe lijn)
Een tweede grafiek kwam langs om te illustreren wat recycling allemaal wel niet voor positieve effecten kan hebben.[5] Maar je kan natuurlijk pas wat recyclen als iets is afgedankt: en dat is pas een voordeel als het afgedankte product niet is vervangen door een nieuw product …. Het zou natuurlijk kunnen dat het nieuwe product 1 op 1 is vervaardigd uit de restanten van het voormalige product, maar dat houdt twee dingen in: dat er een vertragi
ng is in het beschikken over dat product, en dat de in omloop zijnde hoeveelheid materialen stabiel is. Wat we nu hebben zouden we het dan mee moeten doen. De bijgaande grafiek [uit x] suggereert dat we wel blijven groeien in materiaal gebruik, maar dat dat kan worden ondervangen door steeds meer recycling. Dat is natuurlijk onzin: steeds meer recycling kan alleen als er steeds meer nieuwe materiaal in omloop is, en dan nog maar een deel. En laat ons materiaalgebruik nu sterk groeien, tot wel een factor 4 in 2060 (OECD)[6].
Een recente uitgebreide Finse studie [7] zegt er dit over: The vast majority of the proposed Circular Economy support systems have yet to be manufactured. As it is not possible to recycle something that has yet to be manufactured, the source for this unprecedented quantity of metals will have to be sourced from mining.*
De grafiek suggereert dat je in 2050 2x zoveel kan recyclen als wat er momenteel in gebruik is, voor 2 keer zoveel materiaalgebruik?
Tot slot, De CO2 grafieken. We maken mooie plaatjes van reductie grafieken, ook het IPCC, en dan zijn we gerustgesteld want ooit komen ze op 0 uit, die lijntjes. Maar dat blijft veelal bij mooie plannen en is dus vooral wensdenken. Maar zelfs dat is niet juist, en per definitie een verkeerde voorstelling van zaken.
Wat je zou moeten laten zien, de enige eerlijke manier, is de feitelijke en absolute situatie: de jaarlijkse emissies afgezet tegen het resterende emissie budget, overigens ook door IPCC geïntroduceerd ( nav studies van wetenschappers) , maar zelden in grafieken gevat. Ook niet door overheden of anderen overigens.
En dan krijg je dus bijgaande vergelijking: De linker laat het reductionistisch redeneren zien: we hebben het over reductie van Nederlandse CO2 uitstoot.
En stel dat het lukt om ieder jaar netto reductie te realiseren over het geheel** , dan krijg je dus de linker grafiek: hier ieder jaar 5 ton reductie genomen , om ergens over 34 jaar op 0 uit te komen. Dat lijkt, dus ok, iedereen blij. ( als het al zo zou gebeuren, en sowieso veel te laat)
Maar dat zegt niets over wat er werkelijk gebeurt: Als we de absolute CO2 uitstoot nemen, dan is die aan een maximum gebonden, voor een 66% kans om onder de 1,5 of twee graden te blijven. Verdeeld naar inwoners geeft een maximum voor Nederland van 756 Mton op 1,5 graad,
En de enige manier om het effect van wat we doen zichtbaar te maken is de absolute uitstoot cumulatief te nemen. En dan krijg je de rechter grafiek… Onderaan in rood zijn dezelfde reductie cijfers als links, alleen de schaal is veranderd. En dan zie je dat er geen geruststellende daling is, maar een cumulatieve explosie… Je ziet dat absoluut cumulatief we binnen 5 jaar door de grens heen gaan. Dit is de grafiek die eigenlijk ieder jaar geüpdatet met worden en leidend moet zijn bij maatregelen en beslissingen.
Grafieken zijn zeer illustratief, maar ook hier geldt: wees er voorzichtig mee en kijk er kritisch naar.
.
Volgende keer: de circular economy illustratie revised.
.
*ook uit fins rapport [4]:
Global reserves are not large enough to supply enough metals to build the renewable non-fossil fuels industrial system or satisfy long term demand in the current system. Mineral deposit discovery has been declining for many metals. The grade of processed ore for many of the industrial metals has been decreasing over time, resulting in declining mineral processing yield. This has the implication of the increase in mining energy consumption per unit of metal.
** Vaak gaat het nog niet eens over totaal, maar over reductie mbt 1 product. Dat zegt dan dus niets over totale effectieve reductie. Als 1 product een lagere energie gebruik heeft, maar we kopen er meer van , dan is het netto resultaat nul of zelfs negatief. Wat met spaarlampen gebeurde destijds, we gingen meer lichtpunten introduceren .
.
[1] https://www.arup.com/-/media/arup/files/publications/w/whitepaper_op-weg-met-hout_2022.pdf
[2] CO2 1: http://ronaldrovers.nl/co2-opslag-in-hout-12/
[3] CO2 2: http://ronaldrovers.nl/co2-opslag-de-land-tijd-relatie-22/
[4] over levensduur: http://ronaldrovers.nl/einde-levensduur-gebouw-een-misleidend-concept/
[5] bron werd gegeven als Materialdistrict.com , al kon ik rapport niet achterhalen
[6] OECD Global Material Resources Outlook to 2060, febr 2019 , http://www.oecd.org/environment/global-material-resources-outlook-to-2060-9789264307452-en.htm
[7] The Mining of Minerals and the Limits to Growth , Geological Survey of Finland, march 2021
