Het ziet er naar uit dat er steeds meer energie nodig is voor het overeind houden van het kapitalistisch uitputten van de aarde, waarvoor dus ook steeds meer materiaal nodig is . Hoe is dat zo gekomen, en hoe moet dat verder? Een denkoefening.
In oorsprong is er evenwel energie genoeg, zonne-energie, en bouwden en bouwen ecosystemen zichzelf via biomassa met behulp van die zonne-energie. Die zijn ook zelfherstellende, bijvoorbeeld na brand, hebben een ingebouwd organisatievermogen op basis van constante energie-instroom ( zonne-straling)
Uit die evolutie zijn ook dieren en wijzelf voortgekomen, organismen die zelfstandig energie verwerken. Wij zijn zelf ook zelfvoorzienend: zonne-energie doet voedsel groeien, en wij als mens eten daarvan en leveren arbeidsenergie. Om te bouwen bijvoorbeeld.
Dat werkte prima tot zon 200 jaar geleden, de boel werd vanzelf in evenwicht gehouden, met ups en downs. De samenleving was gedwongen te leven binnen grenzen. Als er bijvoorbeeld een bos gekapt was, was er jaren geen brandstof of bouwmateriaal meer. En fysieke arbeid was de norm, de energie die (de snelheid van) vooruitgang bepaalde .
Daarna begon de grote gulzigheid , met fossiel. Daarmee bouwden we in eerste instantie meer van hetzelfde: grotere gebouwen, bijvoorbeeld, wegen, en we elektrificeerden , industrialiseerden en automatiseerden allerlei processen. We schakelden fysieke arbeid steeds meer uit, en hielden ons bezig met managen, en nog meer dingen verzinnen waardoor we op onze kont konden blijven zitten.
Maar sinds de tweede wereldoorlog zijn we nieuwe dingen aan het ontdekken, artificiële werelden met beeld en video, met data, en dat vreet energie. Eerst nog zelf met computers programmeren en zo, maar nu zijn we zelfs bang dat die nieuwe ontwikkelingen de boel overnemen en wij onszelf als managers zelfs marginaliseren.
Er zijn echter nog geen auto’s die zelfstandig groeien en rijden op een eigen energiecyclus: de energie moet nog steeds extern worden aangevoerd. Ook geen computers die zelfredzaam zijn.
Je kan er wel zonnepaneel aan hangen en dat werkt een tijdje. En dan? Als iets hapert?
Ja, de mens zelf werkt ook maar een tijdje…. , maar heeft zich voortgeplant en continuïteit verzekert. Auto’s niet… en computers en zonnepanelen ook niet.
Je kan theoretisch claimen dat met energie cq elektriciteit het zo te regelen is dat ook dat zonne-panelen zichzelf vervangen. Misschien, wellicht. En als er materialen genoeg zijn. Maar dan nog, het is nog steeds zo dat alles energie en zeg maar elektriciteit nodig heeft. En steeds meer .
Daarbij, we hebben echter geen energieprobleem, energie zat, maar een grondstoffen probleem. om die energie om te zetten in bruikbare vorm. Dat we alleen nog maar vergroten doordat we een niet bestaand energieprobleem proberen op te lossen, waardoor energiegebruik niet omlaag gaat maar omhoog, omdat die grondstoffen bewerkt moeten worden, en daarmee ook materialen gebruik weer omhoog schiet. In het laatste circularity gap report valt te lezen dat we de laatste 10 jaar net zoveel grondstoffen hebben verbruikt als in de hele 20 ste eeuw samen…! Hoe zo verduurzamen? [1]
Dat zie je nu al, de hele onrust in de wereld is vanwege grondstoffen. We zouden dus naar minder grondstoffen en hernieuwbare grondstoffen toe moeten. Dat ging en gaat dus al niet de goede kant op, en nu komt daar ook nog eens de herbewapening bij. Per definitie van niet hernieuwbare materialen. Dus gaan we nog veel meer energievretende metalen moeten gaan produceren ipv minder. Grondstoffen verspillen om de laatste restjes grondstoffen te verdedigen of zelfs te ‘veroveren’. Groenland, Oekraine, zuidpool, oceaanbodem, Afrikaanse staten.
De enige zinnige oplossing is echt drastisch minder grondstoffen ene energie te gaan gebruiken. Dan is het vreemd dat de EU er alles aan gaat doen om de metaal industrie te beschermen, zodat ze kunnen blijven groeien. Maar wat ze juist zou moeten doen ons te helpen veel minder te gebruiken, dan zijn we direct ook minder afhankelijk van het buitenland.
Mario Draghi riep juist op om meer te investeren en zelf te produceren. Want zo dreigde hij: ander wordt Europa een openlucht museum voor de rest van de wereld. [x] Maar dat zou waarschijnlijk de beste optie zijn: veel dichter bij duurzaam cq volhoudbaar leven gaan we niet komen… Dat gaat dus niet gebeuren, maar ik troost me met de gedachte dat wij nog steeds die stroom kunnen onderbreken, om ontwikkelingen in de verkeerde richting te stoppen. En dan valt het hele systeem in elkaar. Dat we de stekker eruit kunnen trekken. Dan valt alles weer terug op wat direct door zonne-energie wordt aangestuurd. Zoals 200 jaar geleden. Dat is wat hoop geeft, we kunnen het uitzetten, of het kan zichzelf natuurlijk ook opblazen.
Dat roept weer wel de vraag op: Zou er een moment kunnen zijn dat het niet meer kan, dat wij de stroom onderbreken ? Dat wij niet meer kunnen ingrijpen ? Of moeten wachten tot systeem zelf ten onder gaat door gebrek aan energie, of wellicht dat er een moment is dat alle voorzieningen hun eigen energie kunnen leveren, zonder de mens ? En dan bedoel ik permanent, dus dat men ook voorzieningen vernieuwt als die uitgeput zijn?
Dat is dus de cruciale vraag. Kan al onze moderne ontwikkelde technologie op een geven moment voorkomen dat wij de stroom uitschakelen, en dat het zich zelfstandig voortzet?
Als ik het nu moet inschatten: Nee dat kan niet. Tenminste niet op korte termijn, dat zou nog honderden (?) jaren aan (‘artificiële’) evolutie vergen, schat ik in, voordat er zoiets als fotosynthese 2.0 ontstaat die zelfstandig elektriciteit kan leveren, want daar draait het dan om*.
Zou het kunnen, bijvoorbeeld dat een productie eenheid in een bos staat, die bomen kapt voor energie en die ook weer aanplant, en dus met een bepaalde snelheid kan produceren en overleven?
Ja, in theorie zou dat een voorstelbare manier zijn: Maar wel met dus levende natuur . Echter: dat proces is dan aan een maximum gebonden: de snelheid waar mee hernieuwbare (!) (biomassa-)Energie wordt vastgelegd, cq groeit cq beschikbaar komt, per ruimte en tijdseenheid. Dat is feitelijk ook de snelheid waarop wij nu al zouden moeten leven om duurzaam te zijn. Dus voor de productie eenheid in het bos, daar zou ik niet zo bang voor zijn. (Dat is hoe het tot 200 jaar geleden ging, zonder fossiel!)**
Op de tweede plaats, die fabriek slijt ook, daar zullen dingen vervangen moeten worden. Zeg een nieuw dak. En hoe gaat dat dan in zijn werk?
De energie is er dan wel, maar hoe stroomlijnt het systeem zonder mens die energie in de richting van een nieuw dak? Zouden dat robots kunnen zijn? En wie repareert die dan weer?
Maar goed een hoop vragen dus, waar ik het antwoord ook niet allemaal op weet. Wat ik wel weet, is dat we op een gegeven moment grondstoffen tekort gaan komen. Dat is feitelijk nu al aan de hand, de hele onrust in de wereld momenteel is gebaseerd op grondstoffen, op het binnenharken van land, zoals die claims op groenland, uitmelken Oekraïne, en alle getouwtrek om Afrikaanse staten.
Maar dan nog. voorlopig, en ik zie dat komende decennia nog niet veranderen, kunnen we nog steeds de stekker eruit trekken, en dan ligt het stil. Dat moeten we koesteren.
Als dat ook al niet vanzelf gebeurt: Stroominfarcten zijn al aangekondigd. Maar de stekker er echt uit trekken, ook dat speelt in feite al: dat is wat schepen proberen door met ankers over de zeebodem te slepen en zo de kabels kapot te trekken. Beetje brute manier, maar dat is equivalent voor de stekker eruit trekken. Een ander voorbeeld zijn de hackers aanvallen die hele systemen plat leggen: ook dat is een voorbeeld van de stekker eruit trekken. Nou ja, dus zorg dat u voorbereid bent, goedschiks of kwaadschiks: dat de stekker erin zit, is niet gegarandeerd, (net zo min als salderen ). En het zou best eens kunnen dat het hier dan een samenleving wordt als een open lucht Museum.
.
.
* Iemand heeft ooit de term kunstmatige intelligentie bedacht. Artificial intelligence. Waarschijnlijk zonder erbij na te denken, zonder zijn eigen intelligentie te gebruiken, zeg maar. Want wat het feitelijk is, tot nu toe, zijn een stel algoritmes die geen idee hebben van wat ze doen, die onnoemelijk veel analyses maken en het er dan doen uitzien of ze heel slim zijn.
Maar het zijn eigenlijk gewoon analyses. Er is niks intelligent aan. Wellicht wordt het dat ooit, geen idee, maar voorlopig niet. Dus het is gewoon KA: Kunstmatige analyse (Artificial Analyse).
Niet meer en niet minder. En laten we nou eens ophouden onszelf gek te maken met die term intelligentie. Het is gewoon analyse. Punt uit. Kunstmatige analyse!
** fossiel is geen optie, vanwege CO2, maar ook omdat de lokale bron dan eindig is.
[1] https://www.circularity-gap.world/2024
[2] https://www.politico.eu/article/ursula-von-der-leyen-mission-europe-economy/
