Kijk , dat prutsen aan onze woningen is natuurlijk prima, beetje isoleren, warmtepompje en zo ( of niet, daar kom ik binnenkort op terug!) , maar als je nu mocht kiezen waar te gaan wonen of bouwen, of gaat verhuizen, waar zou je dan naar toe gaan, gegeven dat je voorbereid wil zijn op alle klimaat problemen die op ons af komen? Waar kun je Climate proof wonen zogezegd?
Paar afleveringen geleden verkende ik al waar je in Nederland zou moeten bouwen, maar ook toen was al duidelijk dat Nederland niet de beste keuze is, als een van de dichtstbevolkte en meest bedreigde welvaarts-landen. [x]
Maar waar dan? En voordat we gaan zoeken, eerst eens vaststellen waar zo’n locatie met het oog op de toekomst aan zou moeten voldoen? En met toekomst bedoel ik een locatie waar ook de kleinkinderen nog groot kunnen worden. Dus zo tot eind van de eeuw minstens.
Te beginnen zou dat minstens + 8 mtr boven zee niveau moeten zijn ( meest beroerde IPCC scenario). Maar hoe dichter bij de kust hoe hoger. Zou je ergens op een rotskust als locatie uitkomen, afgaande op de gewenste dijkhoogte voor calamiteiten die eens in zoveel duizend jaar voorkomen zal dat een meter of 10 moeten zijn, ongeveer de hoogte van de nieuwe Afsluitdijk.
Vervolgens moeten we er van uitgaan dat de samenleving zoal ze nu functioneert instort, het energie en materiaalverbruik is niet vol te houden. Enerzijds versterkt het klimaat effecten nog steeds, (de transitie wordt geproduceerd met fossiel) anderzijds breekt er een strijd om grondstoffen uit, sterker, die is al aan de gang, en worden continenten en landen op zichzelf terug geworpen, wereldhandel stort in . Samenleving storten sowieso een keer in, dat doen ze namelijk allemaal altijd.[2] Dat wil vooral zeggen, dat we dus worden terug geworpen op onszelf. Ofwel: ruimte en bronnen moeten in de buurt aanwezig zijn.
Water uiteraard , liefst grondwater van een (door industrie) onbesmette plek. Enig open water in de buurt is ook handig, als secundair water, evt voor koeling of anderszins. Als dat een verbinding heeft met rivier en zee is dat ook handig, in verband met toekomstige transport opties. Voor de fossiele revolutie waren water routes immers al de beste optie. Wel een regen rivier, want gletsjers drogen op. Maar dan moet het wel nog op die plek regenen natuurlijk. Dat veronderstelt toch enige hoogte in de buurt, ietwat bergachtig, waar de wolken uitregenen.
Uiteraard een locatie in een niet te dichtbevolkt land, zodat er nog relatief veel ruimte is . Met dus een redelijk stuk grond beschikbaar, voor materiaal, hout en andere hergroeibaren, en voedsel uiteraard. Eventueel ook voor een deel hout als brandstof, in ieder geval om te koken.
Maar belangrijkste: geen erg koude winter, en geen hete zomer…. Ook niet in toekomst… Zo tussen maximale minima van 0 en maximale extremen van 35 graden is het wel te redden, ook zonder verwarming: met een goed geïsoleerde ruimte waar je met tweeën verblijft en ramen op de zon kant, kan het zonder verwarming, zo laten voorbeelden zien[3]. En ook zo, dat in de zomer de zon niet binnenkomt en spui-nachtventilatie mogelijk is, ook dat is al wel aangetoond als voldoende als koeloptie bij 35 graden ( oa bij mij thuis).
En in eerste instantie denk ik dan toch als zoekgebied binnen Europa ergens. Maar waar kom je dan uit? Niet in Nederland, als gezegd, dus dat wordt buitenland. Maar naar het Noorden, het oosten of het zuiden? [4]
Op het eerste gezicht lijkt het Noorden de beste optie. De temperaturen worden gematigder, het is vrijwel allemaal dicht bij zee, en bos genoeg. Tenminste, niet Denemarken, maar het zuiden van Zweden en Noorwegen lijkt wel een optie. Ruimte, bos, en water geen probleem, hoogte ook niet, en niet te dicht bevolkt. Het voedselgroeiseizoen is niet zo lang, maar in het zuiden van Zweden zijn al de eerste wijngaarden gesignaleerd, dus er moet voldoende te groeien zijn om ook de winter door te komen.
Helaas zit er wel 1 hele grote onzekerheid in: de warme golfstroom staat onder druk. Dat is een van de zogenaamde tipping points in de klimaatvoorspellingen. Als die stilvalt, dan zakt de temperatuur in Noord Europa een paar graden… En dan zit je weer met een veel korter groeiseizoen ( voedsel) en vooral met enorm koude winter en dus toch grote energievraag, en fossiel kan niet meer. Dan is Nederland trouwens sowieso ook niet handig, want ook hier zal dat een paar graden gaan schelen, en dan zitten we weer met de winters van begin 20ste eeuw. Bovendien zijn er nog twijfels omtrent het ozongat rond de noordpool, dus dat is een extra onzekerheid. [5]
Het Oosten dan? Duitsland, Tsjechië, Polen ? En niet te ver, in ieder geval, want daar kunnen de winters vooralsnog nog erg koud zijn, met dat landklimaat. Of je loopt tegen Poetin aan. Al heb ik wel al eens gespeculeerd over Siberie als het nieuwe Wilde Oosten etc, met die smeltende permafrost. Maar dan zijn er eerst wat politieke problemen uit de weg te ruimen. Overigens hebben die landen ook nog dat risico van effecten van de golfstroom.
Nee, ik neig toch naar wat zuidelijker. Maar ook weer niet te ver. Zuid Italië, Spanje kampen al met de nodige problemen, wijnboeren trekken naar het noorden, In Spanje naar de pyreneen, iets minder warm en meer water. Dat is ook wel een teken aan de wand: dat je het iets hoger moet zoeken! Enigszins heuvel of bergachtig.
Midden Europa dus?? De zuidkant van de Alpen lijkt me geen goed plan, kan alle kanten op daar qua temperatuur, en trouwens noord Italië kampt steeds vaker met grote droogte, ook niet fijn. Aan de andere kant , de noordkant van de Alpen ligt wel weer erg ver van een zee verbinding af. De Westkant van de Alpen dan?
Heel vroeger heb ik wel eens gerekend aan economisch middelpunt van Europa, en kwam bij Amiens uit. Kruispunt van handelsroutes, niet te ver van zee. Maar dat is niet erg heuvelachtig natuurlijk, al het zal nu ook wel wat oostelijker liggen, nadat de muur gevallen is, en na Brexit. Dan passeren we van daar uit de Loire en de Maas als regenrivieren in Frankrijk, maar wel in wat dichter bevolkte gebieden. Dus nog wat verder naar het oosten, dan komen we tegen: Vogezen , Jura, dat soort gebieden, en dat is ook een gebied met regenrivieren: zij rivieren van de Saône die zelf dan weer opgaat in de Rhône. En is dus wel een verbinding met de zee, als is het een lange. Maar zeker een optie, niet te dichtbevolkt, beetje op hoogte, en redelijk vruchtbaar, randen van alpen dus regenen lijkt het er wel te blijven doen van tijd tot tijd. En belangrijk: grond of een huis is er ook betaalbaar. Het is een kandidaat.
Het zou kunnen dat de regio Slovenië/Kroatië nog een optie is, dat moet ik eens bestuderen. (Al zie ik al snel dat Ljubljana de stad lijkt te worden met de hoogste temperatuur stijging ter wereld…! [6]) Maar dat is het wel zo’n beetje, ten zij we nog even buiten Europa kijken: in ieder geval niet in een brede band rond de evenaar, zeg maar tussen noord Afrika en zuid Afrika, of Mexico en Brazilië, in die band zitten heel wat tipping points, en klimaat omslagen, is erg onzeker wat daar gaat gebeuren, en sowieso in de basis al te warm. Dan blijft er op zuidelijk halfrond niet veel over, of wellicht Nieuw Zeeland? Dat lijkt een optie, kan niet direct bedenken waarom niet. Bovendien spelen ze daar het beste Rugby … Maar ja, dat is toch ook een beetje vluchten naar het eind van de wereld…
Ik denk toch dat ik komende vakantie eens in de Vogezen/Jura ga rondneuzen…
[1] Waar in NL bouwen: http://ronaldrovers.nl/waar-bouwen-waar-niet/
[2] Before the Collapse. Ugo Bardi , A Guide to the Other Side of Growth, ISBN 978-3-030-29038-2
[3] Wonen zonder verwarming, 2226:
https://v-a-i.at/publikationen/baukulturgeschichten/20kw47eschbuehel.pdf
https://www.tagesanzeiger.ch/ein-haus-das-ohne-heizung-auskommt-385143422169
[4] klimaatveranderingen Europa:
https://experience.arcgis.com/experience/5f6596de6c4445a58aec956532b9813d/ – https://klimaatadaptatienederland.nl/actueel/actueel/nieuws/2020/europa-story-maps/
https://www.ipcc.ch/report/ar6/wg1/downloads/factsheets/IPCC_AR6_WGI_Regional_Fact_Sheet_Europe.pdf
[5] Tipping points: https://en.wikipedia.org/wiki/Tipping_points_in_the_climate_system
[6] Steden: https://www.theguardian.com/environment/2019/jul/10/global-heating-london-similar-climate-barcelona-2050