Corona & Klimaat lessen : de R-waarde van Klimaat

Er zijn veel overeenkomsten tussen de Corona crises en de klimaatcrises. Maar er is 1 verschil: er is geen vaccin tegen klimaatverandering, waarna we weer door kunnen waar we gebleven waren. Dat is min of meer de eerste les of observatie die uit de corona crisis valt te trekken.

En dat is gelijk een tweede les: we kunnen daarna niet doorgaan waar we gebleven waren. Die pre corona toestand proberen we met de klimaataanpak nou juist te veranderen. Ik zag op een van onze spaarzame uitjes dit jaar daar een mooie poster van die dat haarfijn uitdrukte: “We kunnen niet terug naar normaal, normaal was juist het probleem:”

Klimaat vereist min of meer een vorm van permanente lockdown.

Nu, midden in de min of meer derde lockdown, en aan de vooravond van het vaccineren ( in Nederland, wij lopen drie weken achter…), wil ik de lessen voor de toekomst uit het afgelopen quarantainejaar eens op een rij zetten. Tevens een aanvulling op het 20 jaar vooruit kijken van vorige bijdrage.

In met name in de eerste lockdown periode heb ik in een serie blogs beschreven wat er aan de hand was en waar ik overeenkomsten zag met de klimaat crises waar we ook ‘nog’ in zitten, en die nog veel groter gaat worden. En mogelijk gepaard gaat met meer pandemieën…want die zijn een ander gevolg dat, net als klimaat, op dezelfde oorzaken is terug te voeren. Dat is dit jaar overtuigend aangetoond in diverse wetenschappelijk publicaties.

En net zo goed als de mens een organisme is, dat koorts kan krijgen als het ziek is en waarvan het immuunsysteem in actie komt als het organisme wordt bedreigd, zoals is dat ook met de aarde: Dat functioneert ook als een groot organisme. Dat momenteel koorts heeft, de temperatuur loopt op, en waarvan het Covid-19 virus eigenlijk de afweer is van het aardse immuunsysteem. De een zijn bedreiging is de ander zijn verdediging. En ik weet wel wie er wint, als dat op de spits wordt gedreven.

Het heeft dus geen zin om ons op Covid-19 te concentreren en te denken dat als we daar een vaccin voor hebben dat probleem ook weer is opgelost: “We hebben de natuur weer verslagen of op zijn minst beteugeld” . In tegendeel. Het is symptoom bestrijding, de pandemie is een van de vele effecten -‘plagen’- die wij over ons heen gaan krijgen als gevolg van het tarten van het gehele organisme dat hier op aarde functioneert. Wij zijn ons eigen overkoepelende lichaam voortdurend aan het infecteren. Vergelijk het met de aanslag die een mens zelf op zijn eigen lichaam kan plegen: extensief drugsgebruik, obesitas, overdadig zoet en vet, inactiviteit, uitputting, ongezonde lucht in de vorm van fijnstof, roet etc. Op een gegeven moment geeft dat lichaam het op. Hetzelfde met de aarde: vervuiling, uitputting, kaalslag, pesticiden, fossiele obesitas, etc. Dan komen er klachten…. Droogtes, stormen, koorts, lucht(‘wegen’) problemen-smog, zoutziekte (verzilting van land), en komt het afweermechanisme in het geweer.

Covid-19 is slechts het zoveelste signaal dat wij het systeem tarten, aan het veranderen zijn. En dat treft vooral onszelf weer.

De nood is echt hoog, In mijn boek begon ik met het statement: ‘de wereld staat in brand’. Daar werd wat schamper over gedaan, maar in feite is dat aan de hand: Alle CO2 die wij direct of indirect uitstoten heeft hetzelfde effect als dat we, zoals Ugo Bardi in zijn boek Extracted beschrijft, 100 jaar geleden een enorme brand hebben gesticht, die nog steeds voort woedt. En maar rook en CO2 de lucht in pompt. We hebben die brand niet geblust, we versterken hem zelfs nog. We zien het niet, het gebeurt in motoren, verwarmingsketels, industrieën, het zijn gecontroleerde branden, maar allemaal samen stoken we wereld op. We hadden afgelopen jaar daar bovenop nog eens enorm veel meer echte branden, zelfs boven de poolcirkel stonden bossen in brand.

Wat is feitelijk de kern van de zaak: dat we zonder fossiele brandstoffen gaan leven. En dat is niet alleen de oplossing voor ons energie probleem natuurlijk, maar zonder fossiel lossen vele andere problemen zich ook op. Dan hebben we de energie niet meer om grootschalig grondstoffen te bewerken, en te distribueren. Dan gaat milieubelasting omlaag, en planten we grootschalig bossen waardoor biodiversiteit weer kans krijgt bijvoorbeeld.

Maar fossiel uitsluiten betekent dat we automatisch meer terug op ons zelf geworpen worden. Want de rest van de wereld zit met hetzelfde probleem, alle landen zijn bewoond en hebben hun eigen sores en grondstoffen nodig. En dat brengt ons bij ervaring en lessen van de pandemie: het werd snel duidelijk dat wij volkomen zijn doorgeslagen in ons leefpatroon, en de organisatie ervan. Dat sluit op geen enkele manier aan op wat het systeem aarde, het organisme kan verteren of leveren.

Kijk maar wat er gebeurde in het voorjaar. Onze grootse zorg was nog de zorg zelf: de ziekenhuizen konden het niet aan: wij hebben jaren bezuinigd op het zorgsysteem in de gedachte dat kan efficiënter, en wat kan ons nou gebeuren? Want hoe minder kosten en personeel , hoe meer we kunnen inzetten op produceren, consumeren en groei. Maar die groei veroorzaakt juist problemen , waarvoor de zorg weer nodig bleek. Niet alleen mbt Covid-19, maar ook al eerder mbt longklachten op basis van fijnstof, mbt obesitas, suikerziekte. Alleen, Covid-19 was nodig om ons dat duidelijk te maken. En het zal niet bij Covid-19 blijven. Als ik eerlijk ben, denk ik dat we er niet meer vanaf komen, van Covid19, zijn mutanten, of zijn opvolgers.

Hetzelfde wat betreft de paniek rond mondkapjes en beademingsapparaten: onmiddellijk begonnen landen individueel maatregelen te nemen, vergetend dat we inmiddels niks meer zelf regelen.

Dat is precies wat we ook in de klimaatcrises zullen zien. Landen die hun eigen hachje redden, denk alleen al aan de mondkapjes die niet te krijgen waren. En zelfs niet in eigen land of Europa geproduceerd werden. Ik zag weer naaiateliers, waar in achterkamertjes weer mondkapjes gemaakt werden, wat precies een van de elementen zou kunnen zijn in een post CO2 samenleving. meer lokaal handwerk. Beademingsapparaten waren nodig, werden besteld maar niet geleverd, want geclaimd door het land waar ze geproduceerd werden.

En we hadden (hebben) dus een 1,5 meter samenleving. Maar wat ook nodig is , is een 1,5 graden samenleving ! Ga zelf maar eens na wat dat betekent, als u vanaf morgen ‘CO2 besmettingen’ moet voorkomen, ofwel: geen CO2 uitstoot meer mag verspreiden. Of laten we zeggen, maximaal, nog 1,5 ton per persoon per jaar, ipv de 10 ton gemiddeld nu…. De R van 1, naar 0,15, van 100% naar 15 %. ( en de R waarde van CO2 ligt momenteel nog boven de 1, de emissies groeien nog…)

De R waarde van CO2 naar 0,15… ,dan moet ieder dubbeltje worden omgedraaid: Stook ik mijn hele huis nog 24 uur per dag warm? Ga ik nog met de auto naar mijn werk, of werk ik thuis? Ga ik op vakantie in het buitenland, of beperk ik me tot lokale uitstapjes, en wat fietsen en wandelen in de buurt? Laat staan vliegen, dat kan niet eens meer binnen dat budget, vliegtuigen blijven vooral aan de grond.

CO2 vrij leven is als corona-vrij leven. Zelf had ik dit voorjaar in de eerste lockdown het gevoel terug in mijn jeugd te zijn, de jaren zestig: Op een zomerse zondag was er weinig te beleven, beetje rondhangen bij familie, kaartje leggen, beetje vervelen, ommetje maken. Niet mis mee overigens, ik ben gelukkig opgegroeid, maar het geeft aan hoe ingrijpend dat is, leven zonder corona en leven zonder CO2. Terug naar de jaren zestig, concludeerde ik in mijn boek, en nu was het realiteit….

Geld speelt geen rol, zo bleek ook afgelopen jaar. De kramp om te trachten aan klimaat maatregelen te verdienen is dan ook precies wat de verandering tegenhoudt, we proberen net zolang te innoveren tot het financieel voordeel levert, maar intussen bereiken we het tegengestelde.

Net als bij corona, vergt het klimaat probleem onmiddellijk ingrijpen en fondsen vrijmaken. En als maatregelen geld kosten, dan moeten niet de maatregelen aangepast, maar het het geld systeem verandert worden. Want dat is een van de dingen die we wel zelf kunnen bepalen…

Enige aanknopingspunten hoe die maatschappij vanaf nu wat anders in te richten, zoals ik die eerdere artikelen verzamelde, zouden kunnen zijn.:

– Focussen op, en prioriteit geven aan de basisvoorzieningen: te beginnen met gezondheidszorg, onderwijs, voedselvoorziening, etc. (samen te vatten als Samenlevings-veerkracht).

– organiseer in principe alles zo lokaal als mogelijk, op basis van eigen systeem potentie. In ieder geval zorg dat er altijd een lokale basis voorziening mogelijk is, mbt alle bronnen: water voedsel, materialen en energie. (systeem-veerkracht)

– maak de woonplek en directe omgeving weer het centrum van het leven en werk, zoveel als mogelijk. (individuele veerkracht)

Dat is de enige manier om te voorkomen dat we steeds weer overrompeld worden, en in paniek gaan proberen te overleven. Het is tevens de basis om een CO2 lockdown te voorkomen, er is geen vaccin noch medicijn, behalve onszelf aanpassen. En we weten nu hoe dat moet.

Oh ja: er is nog een evenwicht dat hersteld moet worden: zorg dat er wat meer beta’s in de tweede kamer zitten, meer dan de twee of drie harde beta’s momenteel. Dat is niet genoeg om het evenwicht te bewaren tussen wat mensen willen en wensen, en wat het systeem ( de aarde, het land) kan produceren en regenereren.

ronald rovers