Het lijkt erg populair te worden in Nederland: kleine huisjes. En ze komen in twee varianten. Tegen de eerste liep ik tijdens Dutch Design week haast letterlijk tegenaan: het “ wikihouse” Een soort lego voor kleine zelfbouw: allerlei bouwelementen die geschakeld kunnen worden tot allerlei ruimtevormen: en publiekelijk beschikbaar oftewel open source zoals dat tegenwoordig heet: de tekeningen kunnen gedownload worden, en iedereen draagt bij aan verbeteringen. (www.wikihouse.cc ) . Kijk dan ontstaat er een volgende stap: je maakt eenmalig die panelen en balken, en vervolgens kun je de rest van je leven daarmee vooruit: bij verhuizing haal je het uit elkaar, en bouwt elders weer de gewenste vorm op: dat scheelt enorm in de materiaal impact. Bovendien: met veel hand arbeid, de meeste miskende duurzame energievorm. Ik heb op vergelijkbare manier tijdens mijn studie eens een eenvoudige modulair kastsysteem ontworpen , en daar mijn eerste (studenten)woning mee volgezet: als dressoir, of als boekenkast of kelder opslag. En die elementen gebruik ik nu nog in steeds weer andere combinaties, (oa in de studentenkamers van de kinderen…) Als het goed is gaat het zelfs meerdere generaties mee.
De vraag is of dat met een tweede ontwikkeling ook het geval is: een nieuwe beweging, onder de noemer kleine huisjes, of ook in Nederland liever met de Engelse term Tiny Houses aangeduid. Nou is dat vooral voor de fun natuurlijk, en ingegeven door het feit dat mensen een eigen woning willen hebben, maar door krapte en prijzen op de markt daar niet aan kunnen komen. Dan is een tiny house, desnoods op een tijdelijke locatie, een oplossing, zeker als gemeenten daaraan gaan meewerken.
Kleiner wonen is natuurlijk een manier om klimaatverandering te beperken: minder volume te verwarmen, minder spullen nodig. Natuurlijk, een klein huis heeft meer materiaal per m2 vloer, en meer (afkoelend) buitenoppervlak per m2 nuttige vloer: maar dat valt op te lossen door te schakelen en te stapelen. En als ze dan ook nog als wikihouse-projecten zijn uitgevoerd, wordt het ook qua materialen al meer en meer een volhoudbaar systeem: Tiny-wikihouses dus. (En als je ze drijvend maakt heb je weer woonboten. Tiny woonboten…)
Maar als Tiny dan een trend is, dan vraag je je af, moeten die wel nieuwbouw zijn, waarom die trend dan niet doortrekken naar de bestaande bouw? Dan gaan we allemaal “Tiny existing houses” realiseren. Dat kan bijvoorbeeld op meerdere manieren: de ouderen, die enige thuiszorg nodig hebben, splitsen hun huis en verhuren de bovenverdieping aan een inwonend mantelzorger/ster : twee vliegen in een klap. De ouderen blijven niet hun grotendeels ongebruikte woning toch geheel stoken, en de verzorger/ster heeft een “tiny in-house”. Dat kan zonder al te veel kosten en ingrepen. Het is nog handiger als meerdere van die combinaties dicht bij elkaar staan, want dan ontstaan er schaalvoordelen, wanneer een mantelzorger eens ziek is of zo… Beetje vervelend te constateren dat we dat al hadden …: Ouderen-tehuizen, als een verzameling Tiny houses met gemeenschappelijk ruimten, en verzorging? Dat zijn we nu olv de overheid juist aan het “ontmantelen”… ( die staan leeg, terwijl grote ongeschikte woningen aangepast moeten worden… Bovendien: mijn moeder, 95, wil kleiner wonen, en is bijna blind, maar komt nergens aan bod. Nu stookt ze een heel huis op 24 graden, en komt er een riedel verzorgers iedere dag langs terwijl die zorg-tehuizen leegstaan. Ik bedoel maar, dat moest ik even kwijt.
Voor de jongere generaties gaan wij bij renovatie alle eenheden splitsen, te beginnen met leegstaande kantoren en hoogbouw appartementen. Natuurlijk met leuke hippe ontwerpen. Maar als we allemaal aan “Tiny houses” gaan doen, ook in de bestaande bouw, dan neemt de beschikbare woonruimte in Nederland ineens met zeg een factor twee toe…! Woningnood opgelost, en dan hoeven we dus ook geen tiny nieuwbouw huisjes meer te bouwen, scheelt weer enorm in de milieuimpact door nieuwbouw.
Ja maar, het leuke was nou net dat je ze kon verplaatsen ? Dat valt op te lossen door een soort airbnb of wimdu te starten voor tiny housing locations. Dan kan je gewoon verhuizen waarnaar je wil, er ontstaat een levendige markt in tiny housing locations. Verhuizen is geen punt, met zo weinig spullen als in een tiny huis. Dat pak je op een ochtend in.
Het eigenlijke punt dat ik wil maken is , dat “tiny houses” , de nieuwbouw variant, als het gaat om duurzaamheid, cq volhoudbaarheid, niet per definitie een oplossing zijn. Duurzame oplossingen hangen niet af van een product, want dan is het product verbeterd, niet het systeem. En een product verbeteren zet geen zoden aan de dijk. Vergelijk dat met een verbeterde wasmachine, terwijl een wasserij een vele malen betere oplossing is, qua energie materiaal, water en als sociaal element. ( of precies, een bejaardenhuis gerund door oa mantelzorgers, ipv zorg aan huis en grote halflege huizen verwarmen )
We moeten op korte termijn zien rond te komen van maximaal 1 ton CO2 per persoon per jaar ( en dat is nog optimistisch) en dan moet iedereen een afweging maken waar hij of zij die CO2 uitstoot laat ontstaan. Een bepaald product helpt dan niet. Vandaar dat ik de voorkeur geef aan Tiny Living ipv Tiny Houses : kies zelf de balans tussen bijv hoeveelheid vlees, hoeveelheid woonruimte, hoeveelheid transport , hoeveelheid warmte , en dan kan klein wonen een onderdeel zijn van “Tiny living” , maar het gaat om het totaal pakket , cq CO2 belasting. ( en zeer waarschijnlijk zal dan vooral tiny living in kleine appartementen in bestaande gebouwen populair worden).
Eenzelfde benadering geldt overigens voor de nieuwe hype “circulaire economie” : het gaat niet om circulair geld verdienen, maar om circulair wonen of leven. (zie ook eerdere blog http://ronaldrovers.nl/?p=98 )
Om dat mogelijk te maken binnen een 1 ton CO2 budget, zal er heel veel heel erg ‘ tiny’ moeten worden, en tegelijk circulair: Vandaar dus eigenlijk : “ tiny circular living”, dat is wat we nodig hebben .
