Waar ik bang voor was, werd bevestigd: het nieuwe boek van Bill Gates is een vrijblijvend pleidooi voor innovatie, technologie en economische groei. Verkocht als de ultieme oplossingen voor onze klimaat crises, komt het boek niet veel verder als maatregelen die we al kennen en vele platitudes over wat nog zouden moeten doen. Ik riep het al: koop het niet, u wordt op het verkeerde been gezet. En omdat u dat wellicht nog niet overtuigend vond, heb ik het maar gekocht, om na te gaan of ik gelijk had. En U kunt zich inderdaad de kosten , de moeite en de tijd besparen….
“The key to addressing climate change is to make clean energy just as cheap and reliable as what we get from fossil fuels.”
Dat drukt het wel zon beetje uit: er is niks mis met ons energiegebruik, we hebben toevallig de verkeerde bron gebruikt. We maken die alternatieve bronnen goedkoop en voila, probleem opgelost. En hij vergelijkt alles met een ‘green premium’, de hogere (financiële) kosten voor een vriendelijker alternatief. Het klimaatprobleem gedegradeerd tot een kosten probleem. Met 1 maatstaf dus: geld, die nergens op is gebaseerd die geen enkele relatie (meer) heeft met wat fysisch kan of optimaal is.
Hij geeft hoog op van een nieuw type nucleaire reactor, door een van zijn firma’s bedacht, maar geeft tegelijk aan dat dat nog jaren weg is, en alleen bestaat in computer modellen.
En de explosie in staal en beton van bijvoorbeeld Shanghai wordt aangehaald als bewijs van vooruitgang en een goede zaak. Dat is het niveau waaraan u moet denken. En al wie daar tegenin gaat , zo stelt Gates, vergeet de kracht van innovatie. Daarom had Ehrlich het fout en zal dus ook de club van Rome het fout hebben (al zegt hij dat laatste niet letterlijk) .
We moeten boeren overal aan meer kunstmest helpen, om net zoals de boer in de VS te kunnen werken. Dat kunstmest een oorzaak van het probleem zou kunnen zijn, wordt volledig aan voorbij gegaan.
Dan volgt nog een stukje bomen bashen, want ‘als je ze verbrandt , is alle voordeel verloren’, en: ‘als je een sojabonen plantage vervangt door bomen, worden er minder sojabonen geteeld, en stijgt de prijs , wat het weer waarschijnlijk maakt dat iemand anders elders bomen kapt om soja te gaan telen’. Lust u nog peultjes…? Het is de redenering die ook bedrijven als Shell, en de beton industrie hanteren: Als je het ons lastig maakt gaan we weg of gaat een ander het doen. Met dat argument maakte de rechter afgelopen week gelukkig korte metten.
Gates is een liefhebber van grapefruits en wil die graag het hele jaar kunnen eten, dus ‘hoe gaan we dat doen’? zo begint weer een volgend hoofdstuk, dit keer over vervoer en innovatie.
Aangekomen bij de gebouwde omgeving wordt het echt gênant: alles wat wordt aangedragen gebeurt al, en soms al decennia. En zelfs waar hij erkent dat zaken bekend zijn maar te langzaam verlopen, komt hij met eenzelfde riedel al die we ook al lang kennen, over overheden die verantwoordelijkheid moeten nemen, innovaties die de ruimte moeten krijgen en meer bla bla.
Wat betreft gebouwen komt hij niet veel verder als “use energy more efficiently , electrify and decarbonize the grid”. Het is werkelijk van een simpliciteit dat je je afvraagt of zijn adviseurs hem allemaal napraten of zo?
En uiteraard, het kon niet ontbreken: Geo engineering can buy us time…
Het is niet meer dan vrij filosoferen. Geen enkele berekening of serieuze onderbouwing, het is denken in en oplossingen van 20 jaar terug en van een onbeschrijfelijke naïviteit. Met huidig geldsysteem als maatgevend voor beslissingen. Geen enkel woord over onderliggend problemen, alleen maar investeren, innoveren, technologie en ‘breakthroughs’, zonder ze ook echt te benoemen behalve in wat algemene begrippen. Zoals ‘Zero carbon cement’: wat het ook is, als ze maar eens uitgedaagd werden! Nuclear fusion, jawel, zoeken we al 50 jaar naar en duurt nog minstens 50 jaar, als het al ooit lukt.
Wij maken dat soort mensen rijk, en vervolgens gaan ze ons vertellen: ‘ga zo door , het komt allemaal goed als wij maar de ruimte krijgen om te innoveren , en jullie alle nieuwe dingen weer consumeren’.
Net zoals Musk, die ons afhankelijk wil maken van zijn satelliet communicatie systeem, zijn batterijen, zijn dakoplossingen, allemaal innovaties, gefinancierd door ons, door ons weer in de luren te laten leggen door een gewiekste autoverkoper. Meer is het niet. We staan erbij en kijken ernaar.
Als ik dan wat andere lees-tips mag geven: van mensen die er onderzoek naar hebben gedaan , geen belangen hebben, en er bovendien verstand van hebben? Zo iemand is bijvoorbeeld Charles Hall, en zijn boek: Energy return on investment, a unifying principle for biology, economics and sustainability.
Stevige kost, maar in feite een simpel verhaal: er moet meer energie uit een proces komen als er in gaat, anders stopt het ergens. Dan is de tank leeg. En die meer-energie kan maar van 1 bron komen, en dat is de zon. Dat kan je allemaal uitrekenen, ‘Its physics, Stupid’! En dan hebben we het alleen nog maar over energie…. ( er zijn ook nog de materialen, lees daarvoor mijn boek Gebroken Kringlopen 😉
Maar dan nog, als we dan wel alles anders doen, kunnen we een catastrofe ontlopen? Nee, dat lukt sowieso niet. Lees Ugo Bardi, zijn laatste zeer leesbare boek: Before the Collapse. A guide to the other side of growth. Die klap komt er, dat is ingebakken in natuur en evolutie, die bestaat bij de gratie van op en ondergang van individuen , soorten en systemen. We bepalen wel zelf of die klap hard zal zijn, en snel , of dat er een wat zachter overgang komt, over wat langere periode. De kans op overleven van de soort wordt dan ook groter .( en in ieder geval iets minder beroerd voor onze kinderen)
Het ziet er naar uit dat het boek van Gates, en vele andere over-optimistische tech-boeken, ons versneld naar een grote snelle klap willen brengen.
