Feitelijk willen wij als mens alles steeds sneller. Tenminste daar is de maatschappij cq industrie op ingericht. Snellere auto’s, fast fashion, fast food, (wie schilt zijn aardappelen nog zelf?) etc. En we noemen dat vooruitgang, of welvaart . En denken dat het een goede zaak is, maar alleen maar omdat veel zaken en consequenties buiten beschouwing blijven. In mijn laatste boek (Post Fossiel Leven) ga daar uitgebreid op in, Max Power, Max ass, Max Money, Max Stuff etc. maar hier een van de voorbeelden uit het boek hoe dat met de kringlopen van energie en materiaal samenhangt.
Als voorbeeld het transport, en met name het autorijden. Dat moest afgelopen 100 jaar zo nodig steeds harder. Maar wat betekent dat precies?
Hoe sneller we van A naar B willen, hoe hoger de impact, en niet alleen van het rijden zelf : Bij 80 als maximumsnelheid, ipv 120, zeg maar provinciale weg niveau, zijn er bijvoorbeeld smallere rijstroken mogelijk, er zijn geen vluchtstroken meer nodig (dat scheelt alleen al minstens 1/3 van de grondstoffen), of geen klaverbladen. En kunnen er lichtere auto’s rijden. Bovendien daalt het energieverbruik enorm, ook als dat elektrisch vervoer zou zijn. Harder rijden heeft enorme impact, ook buiten het rijden zelf.
En daarmee is alles gerelateerd aan volume en vooral tijd. Als er minder grondstoffen in de weg gaan, aan volume, is er ook minder tijd nodig voor herstel of regeneratie van die grondstoffen voorraad. Als het om alleen om het rijden en de energie gaat neem ik als eenvoudige vergelijking het voorbeeld dat Kris De Decker van lowtech-magazine in een artikel beschreef [x] met betrekking tot energie: (De cijfers zijn iets gedateerd, maar voor de vergelijking maakt dat niet uit.)
“Aan een snelheid van 80 kilometer per uur zal een elektrische auto over een afstand van 1.000 kilometer 187 kilowattuur verbruiken (12,5 uur maal 15 kilowatt), aan een snelheid van 160 kilometer per uur wordt dat 750 kilowattuur (6,25 uur maal 120 kilowatt).” Dat is dus 4 keer meer! En we gaan dat met zonnepanelen genereren, we willen immers naar hernieuwbare energie toe.
In het voorbeeld duurt de reis dan geen 12,5 maar 6,25 uur, 2 x sneller, maar het genereren van de benodigde energie met zonnepanelen duurt dan 4 x zo lang: stel namelijk u heeft 1,5 m2 paneel, met een opbrengst van 187 kWh per jaar, dan zou de jaaropbrengst voldoende zijn voor die rit van 1000 km aan 80 per uur. Diezelfde rit met 160 per uur, heeft dan de opbrengst van 4 jaar paneel productie nodig!
Die tijd is er niet, de panelen genereren niet meer, of, als we die extra energie geleend hadden van ‘het systeem’, van het net, zouden we drie jaar niet kunnen rijden vanwege het “terugbetalen” van die energie. Of nog anders, we hebben 4 x zoveel zonnepanelen op ons dak nodig om bij te blijven, ofwel ook nog eens 4 x zoveel euro’s investeren in die transitie….en dus meer werken om dat ‘terug te verdienen’.(in geld dan weer…) Dit laat een prachtige relatie zien tussen tijd, volume energie en snelheid. En let op, ik heb hier ook de impact van het zonne-paneel niet eens meegerekend. Een zonnepaneel levert teruggerekend naar zonne-energie-land input, over de hele keten, feitelijk maar netto een paar kWh per m2 , als alles gecompenseerd is. (de volledige uitwerking daarvan in het boek…). Ook niet meegerekend de eerder al aangehaalde extra voorzieningen aan wegen om harder te kunnen rijden. In feite betekent harder exponentieel sneller uitputting en overbelasting systeem. Privaat en collectief.
En dat is dan uitsluitend binnen het gegeven van een auto geredeneerd. Er is nog een andere voor de hand liggende keuze: de keuze tussen auto of fiets, en de relatie met tijd. Ik rijd regelmatig met de fiets naar het station (8 km). Ik doe daar 20-25 minuten over, afhankelijk van de wind mee of tegen. Maar dat is dus van deur tot deur (Station ingang). Met de auto zou ik er ca. 15-20 minuten over doen (afh van drukte). Dat lijkt dus sneller, ten koste overigens van brandstof, gestolde tijd cq bioenergie uit verleden. Maar dat is dan buiten de spits, plus dat ik na parkeren altijd nog een stuk moet lopen naar station. Als dat vanaf een gratis parkeerplek is, dan komt daar nog 10 minuten lopen bij. En dat neemt toe, want de betaald parkeren zones breiden uit… Indien ik niet gratis parkeer, ben ik dichter bij en dus sneller, maar wel dus met parkeertijd die geld kost, en komt er dus werktijd bij om dat parkeergeld te verdienen. (Tijd was ook geld… toch?) .
Ik ben dus eigenlijk sowieso al niet sneller met de auto, die levert dus niet eens tijdwinst op. Nat word ik op de fiets zelden, maar zou dat evt. ook kunnen worden tijdens het lopen van parkeerplek naar station. Dus…? Ik ben niet sneller, maar wel geld (is energie) kwijt aan benzine en parkeren., waarvoor ik langer moet werken (is energie), en dus weer eerder van huis moet (is tijd, of dus met zijn tweeën werken). Overigens dat langer werken en met zijn tweeën werken, levert dus ook vervelende neveneffecten op, zoals meer aankopen (is energie en materiaal), meer grondstoffen (-uitputting) en mede daardoor meer CO₂ emissies (oa). Minder werken, is minder emissies, en minder verdienen inderdaad, maar ook minder uitgeven en meer vrije tijd. Ik noem dat wel de noodzaak tot ‘langzamer leven’.
Dit zijn wat exercities uit de losse pols, maar waar het om gaat, is dat er een direct verband is tussen tijd (snelheid) van activiteiten enerzijds en tijd gerelateerd aan energie gebruik (en grondstoffen) anderzijds, oftewel impact.
Voor de beeldvorming zou je dat kunnen uitdrukken als: (VxE)/t = I. ofwel Volume maal energie-input van een bepaalde functie, gedeeld door de tijd dat die functie beschikbaar is, is Impact. Als volume V of energie E verdubbeld moet de gebruiks-snelheid , omlaag, ofwel gebruikstijd t verdubbelen, om de impact in de tijd gelijk te houden, zeg maar*. Enzovoort. Dit illustreert de samenhang in impact op een kringloop, maar is overigens nog steeds impact. En dit is dus nog zonder te weten of dit past binnen de regeneratie c.q. herstel (-tijd) van de kringloop c.q. impact. Met andere woorden of die tijd er fysisch wel is, of de potentie wel in die periode ontstaat. De formule is overigens niet echt een formule, want het maakt nogal verschil of je het over ‘n product of ‘n functie hebt, of over systeem als totaal. Maar het geeft wel aardig het verband weer.
Met andere woorden, je kan wel kiezen voor hogere snelheid van verplaatsing, of versnellen in het algemeen, van kledingomloop, van gebouwen (x) , want daar geldt het ook voor, maar dat krijg je terug op je bordje omdat er veel meer tijd nodig is voor herstel van de grondstof impact, alleen al door het grotere volume ervan. (of je krijgt het terug via vervelende neveneffecten, zoals klimaatverandering).
Dit laat ook zien dat als je in geld rekent je de verkeerde keuzes maakt, want in prijzen waarin worden snelheid volume en herstel niet meegenomen.
En òok de energie transitie vergt exponentieel meer energie (voorzieningen), als je het tempo van leven wil volhouden en blijft verhogen, En dat is dan niet leven op de erfenis van het verleden, maar interen op de toekomst. (ban massavolume vooral, want energie is massa, zonder massa geen hernieuwbare energie)).
Overigens vooral toekomstige generaties krijgen dat op hun bordje, de spoeling wordt dunner. Dat wil zeggen, wij hebben al zoveel energie en grondstof gebruikt dat de toekomstige oogsten tot in lengte van jaren feitelijk slechts compensatie is en herstel van onze overconsumptie.
Dus : Volume en snelheid moeten omlaag, om tijd over te houden (voor onze kinderen in ieder geval).
Langzamer leven…
.
* en dat is weer te vertalen in land en zon, ofwel ruimte tijd, zie boek.
1 boek Post Fossiel Leven, Leven van land en zon, ofwel ruimtetijd als maat voor waarde. https://www.ribuilt.eu/product/post-fossiel-leven/
2 low tech magazine: Dedecker http://www.lowtechmagazine.be/2008/10/snelheid.html
3 levensduur gebouwen
a https://ronaldrovers.nl/alles-wat-niet-minstens-50-jaar-meegaat-betekent-achteruitgang/
b https://ronaldrovers.nl/hoe-lang-gaan-gebouwen-mee-75-jaarof-500-jaar/
