( dit is een uitgebreide versie van een post op linked in uit April 2019)
Als we al rekening houden met embodied energie, de energie die is gaan zitten in de productie en transport van materialen, dan worden die meestal gemiddeld over de levensduur van een gebouw. En in dat geval lijkt het allemaal wel mee te vallen. Zeker als ze dan ook nog eens verborgen zijn, in een gebouw tool met tig categorieën, en slechts voor een klein gewogen deel meetellen.
Maar dat middelen over de levensduur wil ik hier ter discussie stellen. En denk daarbij aan de voortgaande discussie over het gebruik van hout als brandstof, als CO2 neutrale brandstof. Algemeen wordt aangenomen dat we hout kunnen gebruiken om te verbranden voor energie, omdat de bomen herplant worden, en over 40 jaar of langer is de CO2 wederom vastgelegd . In theorie klopt dat, maar het werkt alleen in een stabiele CO2 situatie: wanneer er een balans is tussen de uitgestoten CO2 en de vastgelegde CO2, en we over 40 jaar kunnen plannen. . Wat nu niet het geval is, we stoten veel te veel uit, en hebben dat in het verleden ook al gedaan waardoor er geen stabiele situatie is , en dus klimaatverandering en opwarming een feit is. Om dat te keren moet er veel minder worden uitgestoten, ipv een constante te zoeken. En al leggen die herplante bomen CO2 vast, over 40 jaar is het 2060 en zijn we 2050, wanneer de emissies nagenoeg nul moeten zijn al lang voorbij. We moeten dus feitelijk constateren: kappen van bomen en verbranden van hout, veroorzaakt CO2 emissies direct, vandaag. Bio-energie veroorzaakt klimaatopwarming, ondanks de -vertraagde- opname in bos aangroei.
In feite hebben we hetzelfde probleem met embodied energie: Die energie is vandaag geïnvesteerd, en veroorzaakt vandaag dus CO2 emissies. Als we die over de levensduur van het gebouw middelen, dan negeren we dus bewust die uitstoot, en falsifiëren in feite de werkelijke situatie. Bovendien, de levensduur van gebouwen wordt minimaal op 50 jaar geschat, en vaak langer, en dat gaat veel verder dan 2030 of 2050.
We moeten duidelijk zijn wat betreft embodied energie: De in een gebouw ( of product) geïnvesteerde energie draagt onmiddellijk bij aan klimaatopwarming. ( of als product, of renovatie) Net zoals bio-energie. En daarom zou middelen over de levensduur vermeden, of zelfs verboden moeten worden.
Als we dat doen, is het ook onmiddellijk duidelijk dat we heel anders om moeten gaan met onze bouwopgave. Immers, de energie die in bouwmaterialen gaat zitten kan oplopen tot 50% van de totale door een gebouw veroorzaakte emissies. Met andere woorden: de energie in materialen is vrijwel net zo hoog aan het worden als de operationele energievraag over de levensduur. [1] Bovendien, om de emissies van operationele energie te vermijden investeren we in duurzame energie oplossingen, zoals zonnepanelen, die op zichzelf ook embodied energie veroorzaken , met weer onmiddellijk emissies vandaag de dag.
Alle gebouwen, die vandaag nieuw gebouwd worden zijn dus contraproductief in wanneer het gaat om klimaatdoelen. Met wellicht een uitzondering: houten gebouwen. Hout is in feite vastgelegd CO2 , en door het gebruik ervan in voor lang tijd vastgelegde constructies ( ipv verbranden) is het opgeslagen CO2 : CCS- Carbon captured and stored. ( behalve voor een kleine fractie die getravesteerd is in bewerken en vervoeren van de bomen) . Dit is echter bij lange na nog geen geaccepteerde methode, ook in de bouwmaterialen wereld woedt een discussie over hoe met hout om te gaan m.b.t. emissies. Hetzelfde als met bio-energie in het begin beschreven.
Uiteraard is een houten gebouw niet geheel van hout ( of ander materiaal dat CO2 vastlegt, zoals bijv. bamboe) , er zullen nog wat fracties overblijven van andere materialen voor diverse functies. Al komen daar ook alternatieven voor, zoals houten spijkers [2]
De emissies van bouwmaterialen zijn natuurlijk ook een probleem bij onderhoud of 0-energie renovaties: Daarvoor geldt hetzelfde : de embodied energie kan ook hier niet gemiddeld worden over de levensduur, ze dragen onmiddellijk bij aan de CO2 emissies. ( wat ook een reden is om sloop en vervangende nieuwbouw te verbieden als CO2 strategie) .
Ook voor renovatie zijn de consequenties groot, linksom of rechtsom: Als we dit negeren, en de investeringen middelen over de levensduur, zullen CO2 emissies stijgen, en niemand zal beseffen waarom. Maar als we middelen afschaffen, en dus de actuele emissies laten tellen, dan moeten de huidige renovatie concepten op de helling, evenals het beleid.
Wat overigens nog een andere discussie is , dan die of we sowieso in CO2 moeten meten. CO2 is een gevolg , en end of pipe benadering, en geen oorzaak. Wat geïllustreerd wordt door het feit dat we nu proberen operationele emissies te vermijden door hernieuwbare energie in te zetten. Wat dus weer to emissies leidt, embodied energie, in zonnepanelen en windturbines, en van gerelateerde technieken zoals bijv. accu’s . Behalve emissies leidt dat ook nog eens tot versnelde materiaaluitputting. Om die reden is het beter om puur in embodied energie te rekenen, in MJ, veronderstellend dat voor operationeel 0-energie het doel is. Dan is operationeel geen issue meer, en het doel uitsluitend lagere Embodied energie. Door dan in MJ te rekenen, zal vanzelf ook de impact van indirecte investeringen omlaag gaan, immers bij lagere embodied energie, (ook die van pv op het dak) wordt dan het probleem niet verplaatst, maar zal dat ook tot lagere behoefte aan hernieuwbare energie leiden.
Het is jammer dat de zojuist ge-update ICE database [3], door velen gebruikt als bron voor gemiddelde data mbt embodied energie, nu alleen nog de data geeft voor embodied CO2. De EE data, wel beschikbaar in eerdere versies, zijn verdwenen. Het zou een zeer waardevolle bijdrage leveren als een onafhankelijke organisatie alsnog een database voor puur Embodied energie zou opstellen, met de meest recente gegevens. Wat het zeer toegankelijk zou maken bij de start van projecten om een snel inzicht te krijgen in de consequenties van materiaalkeuzes .
Immers, zoals we dit verhaal begonnen, de emissies van embodied energie zijn nu, niet in 2050!
[1] http://www.ribabookshops.com/item/targeting-zero-embodied-and-whole-life-carbon-explained/86504/
and
[2] https://www.beck-lignoloc.com/en
[3] ICE: http://www.circularecology.com/embodied-energy-and-carbon-footprint-database.html
