Bouwwereld en CO2: vermijd aluminium

Na Parijs kan niemand er meer omheen: iedereen zal zijn steentje bij moeten dragen, ook de bouw met betrekking tot zijn materiaal keuzes. En dan maar eens beginnen met de eenvoudigste keuzes (‘laaghangend fruit’) , en dan met name  wat betreft de ongegeneerde framing van sommige materialen als duurzaam en groen. Vooral aluminium maakt het daarbij erg bont. Het moet maar eens gezegd worden: het gebruik van aluminium behoort tot het meest milieubelastende van alle materialen. In diverse bronnen kwam ik zelfs paar maal tegen dat aluminium gepropageerd werd als : “ het groene metaal” . Dat is een Gotspe. Het is eerder het meest zwarte metaal, te vergelijken met kolen onder de fossiele brandstoffen. Het voornaamste kenmerk is de embodied energy: de energie die is gaan zitten in het beschikbaar krijgen van het materiaal : Die is met rond de 220 MJ/kg veel malen hoger dan andere metalen ( rond de 25-50) en 20 keer EE van houten delen (~10).

Veel schadelijker echter is dat aluminium te pas en te onpas wordt toegepast. Het meeste aluminium, en zeker in de bouw, is een op een te vervangen door een veel minder belastend alternatief. En dat is precies het grootste probleem: aluminium wordt op veel plaatsen gebruikt waar het helemaal niet nodig is: zoals kozijnen, en zelfs gevelbekleding. Dat is werkelijk smijten met embodied energie en CO2-emissies voor iets simpels als een gevel bekleding. Daar zijn talloze andere alternatieven voor die veel minder milieubelasting veroorzaken, en vooral veel minder bijdragen aan klimaatverandering ( want dat doen ze in principe allemaal) . En laat klimaat verandering nou net zo ongeveer het belangrijkste zijn wat op de internationale agenda staat: droogte, watergebrek, voedselgebrek, steden en landen die gaan onderlopen, giga migratiestromen die op gang komen, en dan maar gevels bekleden met aluminium. Indachtig de gewonnen rechtszaak tegen de Staat door Urgenda, om drastisch CO2 te reduceren, omdat de staat het volk niet zou beschermen, is dit haast als een misdaad tegen het volk te beschouwen: het onnodig gebruik van aluminium, waardoor klimaatbeleid wordt tegengewerkt .

Gaan wij nu extra windparken bouwen , om al die extra energie te produceren, omdat we aluminium zou mooi tegen de gevel vinden zitten? Want daar komt het wel op neer, uiteindelijk. Die energie moet straks nog alleen van hernieuwbare bronnen komen, en dus zou je , als zo iets simpel voorkomen is, minder hoeven op te wekken en enorm kunnen besparen op de bouw daarvan. Want ook als is de wind voor niks, de bouw en materialen veroorzaakt ook milieubelasting . Het is wel belastinggeld dat daar in gaat zitten, en wat weer tekort komt bij de zorg, om maar even een dwarsstraat te noemen. De bouw heeft hier een verantwoordelijkheid, die eenvoudig is toe te passen lijkt me.

De industrie weet dit , vandaar dat ze er alles aan doen om dat beeld om te draaien. Zo lees ik op een van de door de industrie opgezette websites, [1] dat: “Aluminium recycling benefits present and future generations by conserving energy and other natural resources”. Dat zou betekenen dat aluminium de oplossing is van al onze problemen, het suggereert dat hoe meer aluminium we recyclen, hoe meer energie we besparen, uiteindelijk gebruiken we geen energie meer… Terwijl Aluninium is juist ( mede) oorzaak …. : De zaak wordt onder blikken of blozen 180 graden omgedraaid…

en verder: “ Today, recycling of post-consumer aluminium products saves over 90 million tonnes of CO2 and over 100,000 GWh of electrical energy, equivalent to the annual power consumption of the Netherlands.”

Hier wordt recycling in de strijd gegooid. En wederom: al onze problemen opgelost. Maar wat er in feite staat: : dat het diezelfde hoeveelheid energie heeft gekost om het aluminium in eerste instantie te maken , en die last drukt nog steeds op dat materiaal. Die is niet weg. En als er voor dat materiaal een alternatief was geweest had het niet eens nodig geweest zoveel te investeren, en ook niet nodig om het te recyclen. De zaak is wederom omgedraaid. Aluminium toepassen voor gevels of frisdrank blikjes is volkomen onzin, en draagt bij aan de versnelling van klimaatverandering, in vergelijking met dat die functie door een ander materiaal was vervuld.

Zo wordt werkelijk iedereen voortdurend ge-brainwashed.

Zoals gezegd, niet alleen heeft het een enorme hoeveelheid energie/CO2 gekost om het te produceren, als impact is het uitsluitend bij een berekening gebleven. Die energie/CO2 is nooit gecompenseerd geweest. Net zoals overigens de meeste milieu en lca berekeningen verder geduldig papier zijn, het blijven boekhoudkundige cijfers, niemand die de boel hersteld of compenseert.

Voor hout en andere biobased grondstoffen wordt tenminste nog de verantwoordelijkheid genomen om het gebruik te herstellen (vaak, niet altijd) , via bosbouw, en initiatieven als FSC. Zelfs vliegreizen bieden aan bomen te planten ter CO2 compensatie. Maar voor metalen nooit. Ook dat is een ongelijkheid in de behandeling van materialen, en met name tussen biobased en niet biobased, maar daar wordt over gezwegen, uiteraard. En aluminium bespaart of conserveert dus helemaal niks.

Tsja, en dan dat recyclen natuurlijk. Daar wordt vol op ingezet in de metaalsector . Dat het maar weinig energie kost en al x % wordt gerecycled. Ik heb de onzin daarover als eens op een rij gezet in het tijdschrift Milieu [2015 nr 8] en [2] . Belangrijkste is, dat de omloop snelheid nooit vermeld wordt Zo zijn alu blikjes voor 50% gerecycled in Engeland, maar de omloop snelheid is 6 weken, zodat na 1 jaar al 95% van de aluminium verdwenen is in de natuur.

Bovendien: recycling is sowieso een non-argument , want alles kan gerecycled worden! Dat is niet onderscheidend. En zelfs nog eenvoudiger: een houten balk wordt waarschijnlijk al vaker hergebruikt in zijn bestaande vorm dan aluminium in gesmolten vorm bijvoorbeeld.

Maar het mooiste is, zelfs de CEN norm commissie tc350 geeft aan recycling beter weg te laten.( bekend als module D in levenscyclus analyses) .[3] Maar dat wordt te vuur en te zwaard bestreden, : zoals in de NEN commissie Duurzaamheid van bouwwerken: De metaalindustrie zit in die commissie , en de secretaris schrijft dan ook, dat hun belang om in die commissie te zitten, is de inclusie van module D. Zoals trouwens alleen maar belanghebbenden / commerciële partijen in die commissie zitten, geen enkele wetenschapper. Dat is de kat op het spek binden. Dat krijg je als iedereen zijn eigen bijdrage moet betalen, maw de markt moet het regelen.

Let wel: aluminium is een prachtig materiaal, daar is niks tegen in te brengen. Je moet het alleen meestal niet toepassen. Met andere woorden: Bouwsector, neem uw verantwoordelijkheid: Vermijd aluminium zoveel mogelijk, in de bouw is het helemaal niet nodig.

( Deze blog is de langere versie van een column die originaeel in Cobouw is verschenen: http://www.cobouw.nl/artikel/1647611-stop-met-aluminium )

1 International aluminium Institute: http://recycling.world-aluminium.org/review/sustainability.html

2 http://www.ronaldrovers.com/?p=31

3 European standards briefing paper by BRE: http://www.bre.co.uk/filelibrary/Briefing%20papers/98661-European-Standards-Briefing-Paper.pdf

ronald rovers